Γύρω από τη λέξη "Θεός" και κάποιες άλλες ακόμα, έχουν διαδραματιστεί εκπληκτικά γεγονότα στην ιστορία της ανθρωπότητας, τόσο καλά, όσο και κακά.
Σύμφωνα με τη δική μου αντίληψη, υπάρχει ένα δίχως όνομα Υπέρτατο Ον, αφού κανένα όνομα και καμμιά λέξη δεν μπορεί να το περιγράψει, το οποίο εντούτοις σε όλες τις εποχές αποδίδεται με πολλά ονόματα καθώς πάντοτε θα προσπαθούν οι άνθρωποι να το ορίσουν με κάποιο τρόπο. Δεν έχει όμως γίνει αντιληπτό ότι οι λέξεις αυτές σε καμμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν το Υπέρτατο Ον αφού αυτό είναι φύσει αδύνατον, αλλά ενδεχομένως άλλα όντα της θεϊκής ιεραρχίας που σε μας φαίνονται ως το Υπέρτατο Ον.
Παραδείγματα τέτοια μπορεί κανείς να βρεί σε όλες τις πρωτόγονες θρησκείες που βαθμιαία από καθαρά φυσιολατρικές κατέληξαν σε περισσότερο εκλεπτυσμένες συλλήψεις του Θείου, με όλο και διευρυνόμενη την αντίληψη της έννοιας "Θεός". Η πορεία αυτή ποτέ δεν σταμάτησε και εξακολουθεί μέχρι σήμερα και θα συνεχίζεται δια παντός, καθόσον προσπαθούμε να περιγράψουμε κάτι παντελώς απερίγραπτο.
Ο "Θεός", ο υπέρτατος θεός μιας φυλής τον οποίο μπορούσαν να συλλάβουν οι άνθρωποι με τη φαντασία τους, ήταν συχνά ο Ήλιος που πρόσφερε ζεστασιά και επέβλεπε το παν στην καθημερινή του πορεία. Αργότερα επεκτάθηκε η σύλληψη αυτή και περιέλαβε και τον Δημιουργό των άστρων και του υπόλοιπου σύμπαντος, για να καταλήξει σε ακόμα πιο αφηρημένη έννοια, πέρα από τον Δημιουργό του ορατού σύμπαντος, στον Δημιουργό του ορατού και αόρατου κόσμου.
Η σημερινή αντίληψη περί Θεού, όπως και σε κάθε εποχή, διαφέρει όχι μόνο από κοινωνία σε κοινωνία αλλά και από άνθρωπο σε άνθρωπο. Άλλοι βρίσκονται ακόμη στην ιδέα του θεού της φυλής τους, που προστατεύει δηλαδή τη δική τους φυλή ιδιαιτέρως και κατά προτίμηση, άλλοι στην ιδέα του θεού-δημιουργού της φύσης ή του θεού που είναι ο ίδιος η φύση, άλλοι στην ιδέα του υπερσυμπαντικού Θεού της αγάπης και άλλοι σε ενδιάμεσες βαθμίδες πνευματικής αντίληψης.
Όμως οι περί Θεού ιδέες μας δεν σημαίνει ότι είναι πάντοτε ορθές, ακόμα και αν είναι αποδεκτές από το σύνολο, διότι το ίδιο συμβαίνει και σε κάθε τόπο και εποχή. Ένα ανθρώπινο σύνολο συσπειρώνεται και αποτελεί κοινωνία λόγω της ομοιότητας ιδεών και αντιλήψεων περί του κόσμου κ.λπ., από τις οποίες σημαντικότερη είναι η περί Θεού αντίληψή του. Αν δεν υπάρχει τέτοια βασική συμφωνία μεταξύ των περισσοτέρων μελών μιας κοινωνίας αυτή διαλύεται, καθώς όλοι οι ηθικοί και οι κοινωνικοί κανόνες απορρέουν από τις περί Θεού αντιλήψεις της.
Θεωρώ, ύστερα από μελέτη και έρευνα δύο δεκαετιών πάνω σε θρησκευτικά και μεταφυσικά ζητήματα, πως η ύψιστη σύλληψη περί Θεού βρίσκεται στον χριστιανισμό. Όχι στον "λαϊκό" χριστιανισμό με την τυπολατρική χωρίς εγρήγορση συμμετοχή στις τελετές και τα μυστήρια της Εκκλησίας, ούτε στην τυφλή και άνευ λογικής έρευνας πίστη, την μακράν από την ουσία του χριστιανισμού, αλλά στο βάθος των νοημάτων που κρύβονται στις διδασκαλίες που μας παραδόθηκαν από τους μεγάλους αγίους και οικουμενικούς διδασκάλους, τον Μέγα Βασίλειο, τον Γρηγόριο τον Θεολόγο, τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τον Γρηγόριο Νύσσης , τον Μάξιμο τον ομολογητή , τον Γρηγόριο Παλαμά κ.α.
Η υπέρτατη αλήθεια ως αντικείμενο φιλοσοφικής έρευνας δεν μπορεί να γίνει ή να θεωρηθεί κτήμα κανενός ανθρώπου έστω και αγίου, καθώς όλα όσα κι αν συλλάβει κανείς με οποιονδήποτε τρόπο είναι μηδενικά συγκρινόμενα με την απειροσύνη του Θεού. Γι’ αυτό άλλωστε και η αποκάλυψη της αλήθειας ποτέ δε σταμάτησε ούτε θα σταματήσει.
Η αποδοχή του λόγου των αγίων δεν δεσμεύει κανέναν να προχωρήσει πιο πέρα τη σκέψη του ή να υποδείξει πιθανά σφάλματα στον τρόπο σκέψης ή στα συμπεράσματά τους, όπως και οι ίδιοι άλλωστε έκαναν μεταξύ τους και ζητούσαν από τους αδελφούς τους να κάνουν.
Η φιλοσοφική έρευνα είναι κατά συνέπεια, όχι μόνο αποδεκτή αλλά και απαραίτητη σε κάθε άνθρωπο που θέλει να προσεγγίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια τα περί Θεού νοήματα, πέρα από ό,τι μέχρι σήμερα έχει διατυπωθεί ή έχει καταγραφεί ως παράδοση.
Η Ελληνική φιλοσοφία παρέχει ίσως το μοναδικό παράδειγμα φιλοσοφικού στοχασμού που είχε ως στόχο το διάλογο με σκοπό την ανεύρεση της αλήθειας με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια. Στις θρησκείες και τις παραδόσεις άλλων πολιτισμών απουσιάζει αυτή οπτική. Το ότι δεν έχει εξάλλου καταγραφεί κάτι παρόμοιο δείχνει τον περιορισμένο αριθμό ανθρώπων που ασχολήθηκαν στο παρελθόν με το λόγο για να απαντήσουν τα θεμελιώδη ερωτήματα στη δική τους περιοχή. Ο μεγαλύτερος φιλόσοφος, η κορυφή του ελληνικού νου, είναι ο Σωκράτης όπως αυτός παρουσιάζεται μέσα από τα πλατωνικά κείμενα. Ακολουθούν ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης.
Η αλήθεια βρίσκεται εν μέρει σε πολλά θρησκευτικά ή φιλοσοφικά ρεύματα. Η μεθοδική αναζήτησή της όμως και η δυνατότητα διάκρισης του αληθινού από το ψευδές μόνο στην ελληνική φιλοσοφία αναπτύχθηκε και ανήχθη σε επιστήμη.
Ακολουθώντας τη Σωκρατική μέθοδο της διαλεκτικής, που ξεφεύγει και ξεπερνά τα όρια του Αριστοτελισμού και της συνώνυμης "λογικής" του, διαμόρφωσα τις απόψεις μου τόσο περί Θεού, όσο και για πλείστα όσα ζητήματα και φιλοσοφικά ερωτήματα.
Η σημαντικότερη διαπίστωση μου ύστερα από ενασχόληση δύο δεκαετιών με τέτοια θέματα, η οποία επιβεβαιώθηκε από την εμπειρία μου, είναι ότι οι ορισμοί που δίνουμε, οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, δυσχεραίνουν την κατανόησή μας για την αλήθεια που αφορά τον Θεό, το σύμπαν ή τον άνθρωπο. Με ορθότερους ορισμούς θα είχαμε βαθύτερη, αμεσότερη και ευρύτερη κατανόηση των πάντων σε κάθε πεδίο της ανθρώπινης νόησης (από το εντελώς θεωρητικό και φιλοσοφικό μέχρι το πλήρως απτό και υλικό, τεχνολογικό ή της καθημερινής ζωής).
Περισσότερες λεπτομέρειες για το πώς εννοώ τον Θεό, το Υπέρτατο Ον, θα βρείτε σε επιμέρους κείμενα με ειδικότερες αναφορές πάνω στις ιδιότητες του Θεού.
Περί σύμπαντος
Σύμφωνα με τη δική μου αντίληψη, υπάρχει ένα δίχως όνομα Υπέρτατο Ον, αφού κανένα όνομα και καμμιά λέξη δεν μπορεί να το περιγράψει, το οποίο εντούτοις σε όλες τις εποχές αποδίδεται με πολλά ονόματα καθώς πάντοτε θα προσπαθούν οι άνθρωποι να το ορίσουν με κάποιο τρόπο. Δεν έχει όμως γίνει αντιληπτό ότι οι λέξεις αυτές σε καμμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν το Υπέρτατο Ον αφού αυτό είναι φύσει αδύνατον, αλλά ενδεχομένως άλλα όντα της θεϊκής ιεραρχίας που σε μας φαίνονται ως το Υπέρτατο Ον.
Παραδείγματα τέτοια μπορεί κανείς να βρεί σε όλες τις πρωτόγονες θρησκείες που βαθμιαία από καθαρά φυσιολατρικές κατέληξαν σε περισσότερο εκλεπτυσμένες συλλήψεις του Θείου, με όλο και διευρυνόμενη την αντίληψη της έννοιας "Θεός". Η πορεία αυτή ποτέ δεν σταμάτησε και εξακολουθεί μέχρι σήμερα και θα συνεχίζεται δια παντός, καθόσον προσπαθούμε να περιγράψουμε κάτι παντελώς απερίγραπτο.
Ο "Θεός", ο υπέρτατος θεός μιας φυλής τον οποίο μπορούσαν να συλλάβουν οι άνθρωποι με τη φαντασία τους, ήταν συχνά ο Ήλιος που πρόσφερε ζεστασιά και επέβλεπε το παν στην καθημερινή του πορεία. Αργότερα επεκτάθηκε η σύλληψη αυτή και περιέλαβε και τον Δημιουργό των άστρων και του υπόλοιπου σύμπαντος, για να καταλήξει σε ακόμα πιο αφηρημένη έννοια, πέρα από τον Δημιουργό του ορατού σύμπαντος, στον Δημιουργό του ορατού και αόρατου κόσμου.
Η σημερινή αντίληψη περί Θεού, όπως και σε κάθε εποχή, διαφέρει όχι μόνο από κοινωνία σε κοινωνία αλλά και από άνθρωπο σε άνθρωπο. Άλλοι βρίσκονται ακόμη στην ιδέα του θεού της φυλής τους, που προστατεύει δηλαδή τη δική τους φυλή ιδιαιτέρως και κατά προτίμηση, άλλοι στην ιδέα του θεού-δημιουργού της φύσης ή του θεού που είναι ο ίδιος η φύση, άλλοι στην ιδέα του υπερσυμπαντικού Θεού της αγάπης και άλλοι σε ενδιάμεσες βαθμίδες πνευματικής αντίληψης.
Όμως οι περί Θεού ιδέες μας δεν σημαίνει ότι είναι πάντοτε ορθές, ακόμα και αν είναι αποδεκτές από το σύνολο, διότι το ίδιο συμβαίνει και σε κάθε τόπο και εποχή. Ένα ανθρώπινο σύνολο συσπειρώνεται και αποτελεί κοινωνία λόγω της ομοιότητας ιδεών και αντιλήψεων περί του κόσμου κ.λπ., από τις οποίες σημαντικότερη είναι η περί Θεού αντίληψή του. Αν δεν υπάρχει τέτοια βασική συμφωνία μεταξύ των περισσοτέρων μελών μιας κοινωνίας αυτή διαλύεται, καθώς όλοι οι ηθικοί και οι κοινωνικοί κανόνες απορρέουν από τις περί Θεού αντιλήψεις της.
Θεωρώ, ύστερα από μελέτη και έρευνα δύο δεκαετιών πάνω σε θρησκευτικά και μεταφυσικά ζητήματα, πως η ύψιστη σύλληψη περί Θεού βρίσκεται στον χριστιανισμό. Όχι στον "λαϊκό" χριστιανισμό με την τυπολατρική χωρίς εγρήγορση συμμετοχή στις τελετές και τα μυστήρια της Εκκλησίας, ούτε στην τυφλή και άνευ λογικής έρευνας πίστη, την μακράν από την ουσία του χριστιανισμού, αλλά στο βάθος των νοημάτων που κρύβονται στις διδασκαλίες που μας παραδόθηκαν από τους μεγάλους αγίους και οικουμενικούς διδασκάλους, τον Μέγα Βασίλειο, τον Γρηγόριο τον Θεολόγο, τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τον Γρηγόριο Νύσσης , τον Μάξιμο τον ομολογητή , τον Γρηγόριο Παλαμά κ.α.
Η υπέρτατη αλήθεια ως αντικείμενο φιλοσοφικής έρευνας δεν μπορεί να γίνει ή να θεωρηθεί κτήμα κανενός ανθρώπου έστω και αγίου, καθώς όλα όσα κι αν συλλάβει κανείς με οποιονδήποτε τρόπο είναι μηδενικά συγκρινόμενα με την απειροσύνη του Θεού. Γι’ αυτό άλλωστε και η αποκάλυψη της αλήθειας ποτέ δε σταμάτησε ούτε θα σταματήσει.
Η αποδοχή του λόγου των αγίων δεν δεσμεύει κανέναν να προχωρήσει πιο πέρα τη σκέψη του ή να υποδείξει πιθανά σφάλματα στον τρόπο σκέψης ή στα συμπεράσματά τους, όπως και οι ίδιοι άλλωστε έκαναν μεταξύ τους και ζητούσαν από τους αδελφούς τους να κάνουν.
Η φιλοσοφική έρευνα είναι κατά συνέπεια, όχι μόνο αποδεκτή αλλά και απαραίτητη σε κάθε άνθρωπο που θέλει να προσεγγίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια τα περί Θεού νοήματα, πέρα από ό,τι μέχρι σήμερα έχει διατυπωθεί ή έχει καταγραφεί ως παράδοση.
Η Ελληνική φιλοσοφία παρέχει ίσως το μοναδικό παράδειγμα φιλοσοφικού στοχασμού που είχε ως στόχο το διάλογο με σκοπό την ανεύρεση της αλήθειας με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια. Στις θρησκείες και τις παραδόσεις άλλων πολιτισμών απουσιάζει αυτή οπτική. Το ότι δεν έχει εξάλλου καταγραφεί κάτι παρόμοιο δείχνει τον περιορισμένο αριθμό ανθρώπων που ασχολήθηκαν στο παρελθόν με το λόγο για να απαντήσουν τα θεμελιώδη ερωτήματα στη δική τους περιοχή. Ο μεγαλύτερος φιλόσοφος, η κορυφή του ελληνικού νου, είναι ο Σωκράτης όπως αυτός παρουσιάζεται μέσα από τα πλατωνικά κείμενα. Ακολουθούν ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης.
Η αλήθεια βρίσκεται εν μέρει σε πολλά θρησκευτικά ή φιλοσοφικά ρεύματα. Η μεθοδική αναζήτησή της όμως και η δυνατότητα διάκρισης του αληθινού από το ψευδές μόνο στην ελληνική φιλοσοφία αναπτύχθηκε και ανήχθη σε επιστήμη.
Ακολουθώντας τη Σωκρατική μέθοδο της διαλεκτικής, που ξεφεύγει και ξεπερνά τα όρια του Αριστοτελισμού και της συνώνυμης "λογικής" του, διαμόρφωσα τις απόψεις μου τόσο περί Θεού, όσο και για πλείστα όσα ζητήματα και φιλοσοφικά ερωτήματα.
Η σημαντικότερη διαπίστωση μου ύστερα από ενασχόληση δύο δεκαετιών με τέτοια θέματα, η οποία επιβεβαιώθηκε από την εμπειρία μου, είναι ότι οι ορισμοί που δίνουμε, οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, δυσχεραίνουν την κατανόησή μας για την αλήθεια που αφορά τον Θεό, το σύμπαν ή τον άνθρωπο. Με ορθότερους ορισμούς θα είχαμε βαθύτερη, αμεσότερη και ευρύτερη κατανόηση των πάντων σε κάθε πεδίο της ανθρώπινης νόησης (από το εντελώς θεωρητικό και φιλοσοφικό μέχρι το πλήρως απτό και υλικό, τεχνολογικό ή της καθημερινής ζωής).
Περισσότερες λεπτομέρειες για το πώς εννοώ τον Θεό, το Υπέρτατο Ον, θα βρείτε σε επιμέρους κείμενα με ειδικότερες αναφορές πάνω στις ιδιότητες του Θεού.
Περί σύμπαντος
Οι περί σύμπαντος απόψεις μου απορρέουν, όπως είναι φυσικό, από τις αντιλήψεις μου για τον Θεό.
Με τον όρο "σύμπαν" (συν+παν) εννοώ οτιδήποτε υπαρκτό, ορατό και αόρατο, σε οποιαδήποτε έκταση ή διάσταση, σε όλους τους χρόνους. Ο όρος όμως έχει χρησιμοποιηθεί και ως δηλωτικός των μερών του παντός, δηλωτικός του ορατού κάθε στιγμή μέρους τους παντός, αφού ως άλλα "σύμπαντα" θεωρούνται τα μη ορατά μέρη του συνόλου, πάντων όσα υπάρχουν. Ακόμα και η λέξη "ύπαρξη" χρησιμοποιείται από πολλούς μόνο για το ορατό το οποίο και ονομάζουν υπαρκτό, θεωρώντας ανύπαρκτο καθετί μη ορατό ή μη αντιληπτό από τις πέντε αισθήσεις.
Σε άλλα κείμενα ασχολούμαι συστηματικότερα με το θέμα αυτό προκειμένου να αποφεύγονται παρανοήσεις λόγω ασαφών όρων, άγνοιας ή κακών ορισμών. Είναι το κορυφαίο ζήτημα για κάθε φιλοσοφική έρευνα και το πρώτο με το οποίο πρέπει να ασχοληθεί κανείς, αν και το ανακαλύπτει σχετικά αργά!
Το σύνολο όλων όσων υπάρχουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο, ορατών ή αόρατων, αντιληπτών ή μη, ας το ονομάσουμε "σύμπαν". Το σύνολο αυτό αποτελείται από ιδέες και όντα, που είναι συνδυασμός άλλων όντων.
Κάθε ον προέρχεται, είναι, συνδυασμός ιδεών-όντων. Η έννοια της δημιουργίας θεωρώ ότι είναι ισοδύναμη με το σχηματισμό ενός τέτοιου νέου συνδυασμού, και η έννοια της καταστροφής, με την παύση της ύπαρξης του συνδυασμού αυτού.
Το σύνολο όλων όσα υπάρχουν καθώς περιλαμβάνει όλες τις αφηρημένες έννοιες όπως αυτές της Παναγαθότητας, της Πανσοφίας, της Παντοδυναμίας κ.λπ. είναι αδύνατο να μην ταυτίζεται με το Υπέρτατο Ον καθώς είναι αδύνατη η ύπαρξη δύο Παντοδυνάμων όντων ταυτοχρόνως…
Η μελέτη λοιπόν του σύμπαντος από επιστημονική άποψη είναι ταυτοχρόνως και μελέτη του Θεού! Κάθε επιμέρους επιστήμη είναι ταυτοχρόνως και θεολογία! Δεν υφίσταται, λοιπόν, κατά τη μελέτη του σύμπαντος χάσμα ή αντίθεση μεταξύ επιστήμης και θεολογίας, όσο παράδοξο και αν φαίνεται αυτό εκ πρώτης όψεως, καθώς μελετούν το ίδιο αντικείμενο. Η αντίθεση υπάρχει στις ιδέες που σχηματίζουν οι άνθρωποι περί Θεού ή σύμπαντος που οφείλονται σε λανθασμένες γνώμες και υποθέσεις. Η λογική είναι εργαλείο για την έρευνα του Θεού, είναι μέσο, δίοδος αναγωγής προς τον Θεό, όχι όμως και η λεγόμενη "κοινή λογική" που πολλές φορές στηρίζεται σε αβάσιμες υποθέσεις και ως εκ τούτου εξάγει λανθασμένα συμπεράσματα.
Με μέσον λοιπόν τη λογική και τα δεδομένα της παρατήρησης αναγόμαστε βαθμηδόν σε όλο και ευρύτερη κατανόηση του σύμπαντος η οποία δεν έχει τέλος.
Τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξα, και τα οποία εν πολλοίς συμβαδίζουν με τις περισσότερες παραδόσεις είναι τα εξής.
1. Το Υπέρτατο Ον περιλαμβάνει τα πάντα και δεν υπάρχει άλλο σύμπαν εκτός από αυτό το ίδιο το Όν.
2. Η κατανόηση του σύμπαντος ποτέ δεν προκειται να είναι πλήρης και απόλυτη από κανένα πεπερασμένο ον. Μόνο το Υπέρτατο Ον μπορεί να κατανοήσει πλήρως τον εαυτό του.
3. Ό,τι γνωρίζουμε ως τμήματα του σύμπαντος είναι μεγάλα όντα με δικές τους ιδιότητες και τάσεις. Αν προσπαθούσαμε να τα αποκαλέσουμε ζωντανά όντα, δεν θα ήταν λάθος, με την προϋπόθεση ότι δεν εννούμε πως η ζωή τους περιορίζεται στα χαρακτηριστικά της δικής μας ζωής.
4. Το ορατό και αντιληπτό σε μας σύμπαν είναι ζωντανό και νοήμον, με την παραπάνω έννοια. Ξεπερνά τα δικά μας όρια, όπως και κάθε μέρος του επίσης. Κάθε γαλαξιακό σμήνος, γαλαξίας, ηλιακό σύστημα, πλανήτης μαζί με κάθε μέρος του είναι νοήμον και ζωντανό με τον δικό του τρόπο.
5. Κάθε μέρος του σύμπαντος εφόσον είναι ζωντανό και νοήμον κατευθύνεται από κάποιο "νου" προς καποια κατεύθυνση που αυτός ο νους ορίζει. Η διαφοροποίηση σε τάση από νου σε νου φέρνει σε ύπαρξη την έννοια του "κακού".
6. Κακό είναι καθετί που διαφέρει από αυτό που ένα ον θεωρεί και αισθάνεται ως καλό. Εκείνο που παρατείνει την ύπαρξη ενός όντος, αυτομάτως είναι καλό για το ον αυτό, και κακό είναι ό,τι τη μειώνει.
7. Για το Υπέρτατο Ον δεν υπάρχει ούτε είναι δυνατό να υπάρξει κακό, καθώς δεν υπάρχει κάτι άλλο πέρα από το ίδιο το Ον ώστε να υπάρξει διαφοροποίηση προθέσεων ή τάσεων. Γι’ αυτό παν ό,τι υπάρχει είναι πλήρες, τέλειο. Και δεν θα μπορούσε να είναι τελειότερο κατά την άποψη του υπέρτατου Όντος -την οποία πρέπει να εμπιστευτούμε περισσότερο από τις δικές μας αισθήσεις και το νου- διότι το Υπέρτατο Ον έχει γνώση των πάντων, σε αντίθεση με μας. Αν υπήρχε κάτι που κατά την κρίση του δεν είναι καλό, θα είχε τη δυνατότητα να το αλλάξει αυτοστιγμεί ως Παντοδύναμο Ον που είναι.
8. Από τη μελέτη των μεγαλύτερων από εμάς όντων μπορούμε να εξάγουμε συμπεράσματα για τον άνθρωπο και αντιστρόφως, όπως βλέπουμε σε πολλούς πλατωνικούς διαλόγους να κάνει ο Σωκράτης, όπου δείχνει και τον τρόπο εύρεσης τέτοιων αντιστοιχιών.
9. Μεταφυσική στην πραγματικότητα είναι η μελέτη και αξιοποίηση των άγνωστων φυσικών νόμων. Είναι επιστήμη εκτος πανεπιστημίων προς το παρόν, αν και όχι εντελώς αφού σε αυτά μελετάται η παραψυχολογία.
10. Οι γνωστοί νόμοι της φύσης και εκείνοι της μεταφυσικής είναι συνέχεια οι μεν των δε, καθώς το ορατό σύμπαν είναι προβολή του μη ορατού και διαρκώς στηρίζεται από αυτό. Η μεταφυσική είναι όρος που προέρχεται από τον Αριστοτέλη, και ειδικότερα από το βιβλίο του «Μετά τα φυσικά» Οι άγνωστοι νόμοι είναι προεκτάσεις των γνωστών νόμων της φύσης ή, πιο σωστά, οι γνωστοί νόμοι δεν είναι τίποτε άλλο παρά περιορισμένες και ειδικότερες εφαρμογές των ευρύτερων νόμων που ερευνά η μεταφυσική. Γι’ αυτό και υπάρχει συνεχής αληλεπίδραση ορατού και αοράτου.
11. Κάθε ον, ως συνδυασμός ιδιοτήτων που και αυτές είναι όντα, αρχίζει να υφίσταται χάρη στη συνύπαρξη αυτών των ιδιοτήτων. Αν δεν συνυπάρχουν, παύει να υφίσταται.Συνεπώς κάθε ον συνίσταται από ιδιότητες και χάρη σε αυτές.
12. Όλα τα οντα του σύμπαντος μπορούν να κατανεμηθούν σε κατηγορίες και ομάδες, ανάλογα με τις ιδιότητές τους. Και καθέ- να από αυτά είναι μοναδικό.
13. Η φύση έχει πολλές όψεις αόρατες που θα μπορούσαμε να τις ονομάσουμε κόσμους, καθώς απαρτίζουν μεγάλα σύνολα όντων, όπως το ορατό μέρος που γνωρίζουμε. Κανένας από αυτούς του κόσμους δεν ειναι πλήρως απομονωμένος από τους άλλους, αλλά αλληλεπιδρά με αυτούς άμεσα ή έμεσα. Τα σημεία όπου γίνεται η επαφή είναι τα διάφορα όντα. Όσο πιο πολύπλοκο είναι ένα όν τόσο περισσότερα πεδία και κόσμοι διασταυρώνονται και γεφυρώνονται από αυτό. Ο άνθρωπος είναι το πολυπλοκότερο και συνθετότερο από τα γήινα όντα.
14. Σε κάθε είδος υπάρχουν διαβαθμίσεις. Αν αλλάξουν κατά μεγάλο βαθμό κάποια χαρακτηριστικά σε ένα ον κάποιου είδους, από κάποιο σημείο και μετά παύει να ανήκει στο είδος αυτό, και ανήκει σε κάποιο άλλο, όπως η χρυσαλλίδα που γίνεται πεταλούδα ενώ ξεκίνησε ως σκουλήκι. Κατ’ αναλογίαν ισχύει για τον άνθρωπο ακριβώς το ίδιο.
15. Η γεφύρωση των κόσμων που γίνεται μέσω των όντων, τα κάνει μέλη περισσοτέρων της μιας ομάδας ή ενός είδους. Οι ιδιότητες ενός όντος καθορίζουν σε πόσες και ποιες από αυτές θα ανήκει κάθε φορά. Κάθε μεταμόρφωση είναι και ένας μικρός θάνατος, όπως εξάλλου και κάθε αλλαγή.
16. Κάθε αλλαγή των όντων εξυπηρετεί μια γενικότερη ανάγκη των συνόλων στα οποία ανήκουν, και προκαλείται από αυτή την ανάγκη.
Αυτά, συνοπτικά, περί σύμπαντος.Περισσότερα, στα επιμέρους κείμενα.
Περί ανθρώπου
Ο άνθρωπος, θεωρούμενος ως το κορυφαίο επίγειο είδος εμβίου όντος, αποτελεί τον ρυθμιστικό παράγοντα για την αρμονική λειτουργία όλων των υπόλοιπων φυσικών συστημάτων που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του. Λόγω της κατασκευής του, τόσο της λεπτοφυούς όσο και της εξωτερικής -απτής και υλικής-, απέκτησε τη δυνατότητα να επιβιώσει χρησιμοποιώντας τις νοητικές του δυνάμεις και ειδικότερα τη λογική, για να σχηματίσει κοινωνίες και πολιτισμούς, να εννοήσει ως ένα βαθμό το σύμπαν, και να επιδράσει σε αυτό. Γι’ αυτό και είναι προφανές πως η λογική είναι η χαρακτηριστικότερη ιδιότητα του ανθρώπινου όντος.
Η νοώσα όψη του ανθρώπου όμως, καθώς βρίσκεται και αυτή σε διαρκή εξέλιξη και μετασχηματισμό, όπως άλλωστε καθετί, δεν έχει σε κάθε επιμέρους ανθρώπινο ον, ούτε την ίδια δυναμικότητα ούτε τις ίδιες ιδιότητες, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται μεγάλες αποκλίσεις στην εκδήλωση της νοημοσύνης του ανθρώπινου τύπου, που περιλαμβάνει απαραιτήτως και τη λογική (από τη σχεδόν παντελή απουσία της μέχρι την ανάπτυξή της σε βαθμό υπερανθρώπινο, οπότε μιλάμε πλέον για θεία νόηση ή σοφία).
Το σύνολο των ανθρώπινων ενεργειών και δράσεων σε οποιοδήποτε επίπεδο μπορεί ο άνθρωπος να δράσει, εξαρτάται απόλυτα από τη φάση της ανάπτυξης του λογικού του μέρους. Οι επιθυμίες, οι προσδοκίες, τα όνειρα καθώς και ο τρόπος που βλέπει τον κόσμο και το καθετί, σχετίζεται άμεσα με το στάδιο της νοητικής ανάπτυξης στην οποία βρίσκεται η λογική του ικανότητα, ο ενδιάθετος λόγος, που δεν ταυτίζεται με τον εκφερόμενο λόγο (ομιλία) αν και σχετίζεται στενά με αυτόν.
Το κακό και το καλό, το επιθυμητό και το μη επιθυμητό, καθετί εκτιμάται και αξιολογείται από τον ανθρώπινο λογικό νου, σύμφωνα με το στάδιο ανάπυξης που βρίσκεται, τις παραστάσεις και τα ερεθίσματα που δέχεται τη στιγμή που διενεργείται η αξιολόγηση. Η όλη πορεία του ανθρώπου αντικατοπτρίζεται στην κατάσταση της εσωτερικής του διαμόρφωσης, η οποία εκδηλώνεται μέσω του τρόπου σκέψης και των ιδεών του.
Η ανθρωπότητα, ως ενιαίο ον, εξελίσσεται. Κάθε λαός αποτελεί αναπόσπαστο και αναντικατάστατο μέλος της. Η δυσλειτουργία ενός μέλους, όταν συμβαίνει, επιβαρύνει όλο το σώμα. Συνεπώς η ανθρωπότητα οφείλει όχι μόνο να σέβεται τις ιδιαιτερότητες κάθε λαού, αλλά και να βοηθά να αποκτά υγιή λειτουργία το μέλος της εκείνο που αντιμετωπίζει πρόβλημα σε κάποιους τομείς. Η ανθρωπιστική βοήθεια, λόγου χάριν, οφελεί την ανθρωπότητα ως σύνολο και όχι μόνο ένα λαό ή κάποιους αθρώπους, και με αυτό το πνεύμα πρέπει να δίνεται. Η "βοήθεια" μέσω βομβαρδισμών και καταστροφής της ιστορίας ενός λαού ή η υποδούλωση ενός λαού σε άλλον αποτελούν θλιβερά φαινόμενα, και απόδειξη ότι αυτοί που τα πράττουν νοσούν σοβαρά οι ίδιοι. Γιατί καθε- τί που ξεπερνά τα όρια που θέτουν οι συμπαντικοί νόμοι, δημιουργεί δυσαρμονία στο σύνολο, την οποία εντέλει θα υποστεί το ίδιο το συλλογικό αυτό ον. Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης το έχει τόσο η πλειονότητα όσο και η μειονότητα ενός τόπου. Δεν μπορεί όμως, προκειμένου να υπηρετηθεί το δικαίωμα του ενός, να υποβαθμίζεται το δικαίωμα του άλλου. Κάθε μειονότητα που διεκδικεί δικαιώματα δεν μπορεί να τα διεκδικεί εις βάρος των δικαιωμάτων της πλειονότητας. Είναι αφελές να αναμένει κανείς ότι το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του ενός θα εκπληρωθεί αν έρχεται σε αντίθεση με εκείνο του άλλου. Η όποια βαθμίδα ανώτερης εξουσίας, π.χ. οι διεθνείς οργανισμοί ή οι δυνάμεις επιβολής, πρέπει να σέβονται την τοπική εξουσία και μέσω αυτής να ενεργούν για να αποκαθιστούν την όποια αδικία μιας μειονότητας εφόσον αυτή αποτελεί κίνδυνο για τη διεθνή σταθερότητα.
Οι πόλεμοι που διεξάγονται για οικονομικά οφέλη και με ψευδή στοιχεία, τα οποία μάλιστα ομολογούνται εκ των υστέρων, αποτελούν διεθνώς απόδειξη του χαμηλού επιπέδου της νοητικής ανάπτυξης εκείνων οι οποίοι τους διεξάγουν. Σε αυτό το επίπεδο δεν έχει ακόμη γίνει αντιληπτή η ύπαρξη της αδέκαστης συμπαντικής νομοτέλειας η οποία αποκαθιστά την ισορροπία, όταν κρίνει ότι ξεπερνιούνται τα όρια που εκείνη θέτει. Γι’ αυτό και μοιάζει ανεξήγητο σε πολλούς το γιατί ανά τους αιώνες καταστράφηκαν λαοί με υψηλό πολιτισμό ή μεγάλη δύναμη. Το αίτιο είναι πάντοτε το ίδιο: η άγνοια και η παρεπόμενη ασέβεια προς τους συμπαντικούς νόμους.
Από τους λαούς που διαδραμάτισαν και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ανθρωπότητας ξεχωρίζουν οι Έλληνες, οι Εβραίοι, οι Κινέζοι και οι Ινδοί, καθένας για διαφορετικούς λόγους. Οι δύο πρώτοι, για λόγους που αφορούν κυρίως τη νοητική όψη της ανθρωπότητας, οι δε δύο άλλοι για λόγους που αφορούν κυρίως την υλική όψη της ανθρωπότητας, στην οποία κυρίαρχο ρόλο έχει ο πληθυσμός ενός λαού. Η σημαντικότερη συμβολή των Ελλήνων στον παγκόσμιο πολιτισμό είναι η ανάπτυξη της λογικής όψης του ανθρώπου, ενώ των Εβραίων η ανάπτυξη άλλων όψεων του νοητικού μέρους του ανθρώπου, που αφορούν την επικοινωνία με το αόρατο και την επίδραση των ενεργειών του νου επί των ανθρώπων.
Αν κάθε έθνος έχει κάποια κύρια ιδιότητα που το χαρακτηρίζει, το ελληνικό έχει ως κύρια ιδιότητα του την αναζήτηση της αλήθειας, τη Φιλοσοφία.
