Στους αρχαίους χρόνους οι άνθρωποι αισθάνονταν θαυμασμό για τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων. Σεληνιακές και ηλιακές παραστάσεις, σκαλισμένες επάνω σε οστά που βρέθηκαν μέσα σε σπηλιές, δείχνουν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι έκαναν προσεκτικές παρατηρήσεις αστρονομικών φαινομένων από την Παλαιολιθική ακόμη εποχή περί το 28.000 π.Χ. Οι μεγαλιθικοί αστρονόμοι της 5ης χιλιετηρίδας π.Χ. χρησιμοποιούσαν διατάξεις από πέτρες για την παρατήρηση των κινήσεων των πλανητών. Οι Κινέζοι, οι Βαβυλώνιοι και οι Μάγια είχαν καταγράψει λεπτομέρειες των πέντε ορατών πλανητών, του Ερμή, της Αφροδίτης, του Άρη, του Δία και του Κρόνου.
Οι αρχαίοι αστρονόμοι προσπαθούσαν να βρουν την απάντηση στη φύση της ύπαρξης μέσα στις αρμονικές κινήσεις του σύμπαντος. Παρατηρώντας τα ουράνια σώματα και συσχετίζοντας την περιοδικότητά τους με ανθρώπινες δραστηριότητες κατόρθωναν να ζουν σε αρμονία με τις υπερφυσικές δυνάμεις του κόσμου. Ο έναστρος ουρανός ήταν ένα μεγάλο βιβλίο, από όπου οι αρχαίοι αντλούσαν την αίσθηση του κυκλικού χρόνου, της αρμονίας, της συμμετρίας και της προβλεψιμότητας της φύσης. Ακόμη κατανοούσαν ενσυνείδητα τις επιδράσεις των κοσμικών δυνάμεων στον άνθρωπο και σε απάντηση αυτών των επιδράσεων ανακάλυψαν μία σειρά μεθόδων παρατήρησης, με τις οποίες μελετούσαν τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων και εφηύραν μία πλούσια ποικιλία ουράνιων μυθολογιών και ζωδιακών αστρολογιών για να τις περιγράψουν και να τις εξηγήσουν.
Προϊστορικά αστρονομικά παρατηρητήρια έχουν βρεθεί σε διάφορες μορφές, όπως σχηματισμοί από όρθιους μεγάλιθους, τμήματα ναών, αναχώματα κ.λπ. Η ευθυγράμμιση αυτών των κατασκευών δείχνει ότι χρησιμοποιούνταν για τον προσδιορισμό διάφορων περιοδικών αστρονομικών φαινομένων, όπως οι ισημερίες και τα ηλιοστάσια, οι φάσεις της σελήνης, οι κινήσεις των πλανητών. Επομένως αυτά τα παρατηρητήρια αποτελούσαν εξελιγμένους ημερολογιακούς υπολογιστές, που προσδιόριζαν τις διάφορες περιόδους κοσμικής επίδρασης και προειδοποιούσαν για αυτές. Οι αρχαίοι γνώριζαν πολύ καλά ότι οι περίοδοι αυτές συνέβαιναν με κανονικότητα, κατανοούσαν την περιοδική επίδραση των ουράνιων σωμάτων και λάτρευαν αυτές τις περιόδους ως ιερές. Είχαν δε ανακαλύψει διάφορα μέρη που βρίσκονταν σε ισχυρό συντονισμό με τις ουράνιες δυνάμεις. Οι τόποι αυτοί αποτέλεσαν με τον καιρό τόπους λατρείας και προσκυνήματος, όπως οι μεγάλιθοι του Στόουνχεντζ.
Η ίδια η γη βέβαια είναι ένα πολύπλοκο σύστημα με πολλαπλά ενεργειακά φαινόμενα που επιδρούν στον άνθρωπο είτε με γνωστό είτε με άγνωστο τρόπο. Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες, οι μεταβολές στη θερμοκρασία και το ηλιακό φως είναι παραδείγματα τέτοιων φαινομένων που επηρεάζουν τον άνθρωπο φυσικά και ψυχολογικά. Το ίδιο συμβαίνει με τα γεωφυσικά φαινόμενα όπως το μαγνητικό πεδίο της γης, η ραδιενέργεια, η βαρύτητα, η ύπαρξη υπόγειων υδάτων και μεταλλικών ορυκτών, η ηφαιστιακή και σεισμική δραστηριότητα, οι υπέρηχοι και ο ιονισμός. Υπάρχουν τα τελλουρικά ρεύματα που γεννιούνται από τις κινήσεις των υπόγειων νερών, άλλα που δημιουργούνται από τις εδαφικές ρωγμές που φέρνουν σε επαφή μεταξύ τους εδάφη διαφορετικής σύστασης με θερμοκρασιακές διαφορές και άλλα που προέρχονται από το γήϊνο μάγμα. Αυτά τα ρεύματα είναι η ίδια η εκδήλωση της ζωής της γης και, όπου δεν φτάνουν, η γη είναι άγονη σαν ένα κομμάτι του ανθρώπινου σώματος όπου δεν πηγαίνει αίμα. Αντίθετα στα μέρη που παρουσιάζονται αυτά τα ρεύματα προκαλείται μία επίταση ζωής, που κάνει τα χώματα γόνιμα. Ενεργειακά–τελλουρικά ρεύματα της γης σύμφωνα με τους Σοβιετικούς επιστήμονες. Οι γραμμές περιβάλλουν τον πλανήτη μας σε σχήμα δωδεκάεδρου τοποθετημένου μέσα σε εικοσάεδρο. Η έρευνα έχει δείξει ότι οι αρχαίοι τόποι λατρείας βρίσκονται επάνω ή πολύ κοντά σε περιοχές με ασυνήθιστα αυξημένη ένταση τέτοιων γεωφυσικών φαινομένων.
Το ερώτημα βέβαια είναι πώς οι αρχαίοι λαοί κατόρθωναν να εντοπίσουν αυτά τα μέρη δίχως τα απαραίτητα διαγνωστικά επιστημονικά μέσα. Πιθανόν να είχαν πολύ αναπτυγμένες αισθητήριες ικανότητες και να αισθάνονταν την ενέργεια των ιερών τόπων. Είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος αποκτά ικανότητες και προσαρμόζεται ανάλογα με τον υφιστάμενο τόπο και χρόνο. Οι αρχαίοι λαοί, όντας σε αρμονία με τη φύση και απόλυτα εξαρτώμενοι από αυτήν, μάλλον ανέπτυξαν ικανότητες που ο σύγχρονος άνθρωπος δεν διαθέτει πλέον. Έτσι, όπως όλοι μας αισθανόμαστε και την παραμικρή μεταβολή στη θερμοκρασία, οι αρχαίοι πιθανόν να μπορούσαν να αισθανθούν τις γεωφυσικές ενέργειες κάθε τόπου. Έχοντας λοιπόν εντοπίσει αυτούς τους ιερούς τόπους και αδυνατώντας να εξηγήσουν επιστημονικά την αιτία της αυξημένης ενέργειας οι αρχαίοι την απέδιδαν σε πνεύματα, θεότητες και μαγικές δυνάμεις. Επομένως οι αρχαίοι τόποι λατρείας ήσαν εκείνοι όπου οι αόρατες αυτές δυνάμεις εισέρχονταν από άγνωστες σφαίρες.
ΙΕΡΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Δια μέσου των αιώνων πολλοί πολιτισμοί κατανοούσαν και εξέφραζαν τον γεωγραφικό χώρο με διάφορους τρόπους. Ένας από αυτούς είναι με την καθιέρωση της ιερής γεωγραφίας, δηλαδή με την περιφερειακή και ακόμη υδρογειακή τοποθέτηση ιερών τόπων ανάλογα με μυθολογικούς, συμβολικούς, αστρολογικούς, γεωδεσικούς και σαμανιστικούς παράγοντες. Τα μνημεία και οι πόλεις των Φοινίκων, Αρχαίων Ελλήνων, Ετρούσκων, Χαλκηδονίων και Ρωμαίων ύφαιναν ένα αξιοθαύμαστο δίκτυο σε απόλυτη σχέση με τον ουρανό, ιδιαίτερα την πορεία του ήλιου μέσα από το ζωδιακό. Πολλοί συγγραφείς έχουν παρουσιάσει στα βιβλία τους διαγράμματα ζωδιακών σχηματισμών στην ενδοχώρα και τα Ελληνικά νησιά. Με κέντρα σε ιερές περιοχές, όπως η Δήλος, η Αθήνα, οι Δελφοί και η Σίουα στην Αίγυπτο, τα ζώδια περνούσαν από ξηρά και θάλασσα δια μέσου σημαντικών τόπων προσκυνήματος της αρχαιότητας. Οι αρχιτέκτονες αυτών των διηπειρωτικών ζωδιακών σχηματισμών είχαν κάνει τη χώρα τους μία ζωντανή εικόνα του κόσμου. Άλλος τρόπος έκφρασης της ιερής γεωγραφίας είναι μέσω της γεωδεσίας. Η γεωδεσία, κλάδος των μαθηματικών, ασχολείται με το μέγεθος και το σχήμα της γης και τον προσδιορισμό των επιφανειακών της σημείων. Οι μεγάλοι φιλόσοφοι και παρατηρητές στην ιστορία του ανθρώπινου γένους εντόπισαν μία σειρά γεωμετρικών αναλογιών στο σώμα της γης. Ο Πλάτων, για παράδειγμα, στον Τίμαιο, γράφει πως η γη από ψηλά μοιάζει με μία μπάλα που αποτελείται από 12 κομμάτια, υπονοώντας έτσι ότι μπορεί να θεωρηθεί ένα δωδεκάεδρο. Γενικά, υπάρχουν πολλά τέτοια μοντέλα της γης που συσχετίζονται αξιοθαύμαστα με μία σειρά φαινομένων, φυσικών ή ανθρώπινων. Οι αρχαίοι γνώριζαν αυτά τα μοντέλα, και σε πρόσφατους χρόνους ερευνητές έχουν αρχίσει να ανακαλύπτουν ότι οι κατασκευές βασίζονταν σε αυτά. Στην αρχαία Αίγυπτο ο πρώτος γεωγραφικός μεσημβρινός διχοτομούσε επακριβώς τη χώρα, περνώντας από την Μπεχδέτ στη Μεσόγειο, από τη Μεγάλη Πυραμίδα και από τον δεύτερο καταρράκτη του Νείλου στο Νότο. Οι πόλεις και οι τόποι λατρείας κατασκευάζονταν σε συγκεκριμένες αποστάσεις από αυτήν την ιερή γραμμή και σε κάθε έναν από αυτούς τους τόπους τοποθετούνταν μία πέτρα, ο ομφαλός, με χαράξεις που έδειχναν την διεύθυνση και την απόσταση άλλων ιερών τόπων. Στην αρχαία Ελλάδα η Δωδώνη, οι Δελφοί, η Δήλος, τα Κύθηρα, η Κνωσσός και η Κύπρος απέχουν μεταξύ τους μία μοίρα γεωγραφικού πλάτους. Τρίγωνο σχηματίζεται μεταξύ Θηβών, Δωδώνης και όρους Αραράτ. Στην Αγγλία ο Alfred Watkins ανακάλυψε το 1921 τις ley lines που ενώνουν τα μνημεία της Αγγλίας. Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν και στους αρχαίους πολιτισμούς του Δυτικού ημισφαίριου. Ελληνικοί ναοί και μαντεία που ισαπέχουν από την Δήλο.
ΙΕΡΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ
Η αρχιτεκτονική ακολουθεί και αυτή όλα τα δημιουργήματα του ανθρώπινου νου, στα οποία υπάρχει μία εξέλιξη σαν αποτέλεσμα της ωρίμανσης της πανανθρώπινης διάνοιας. Αυτό συνέβη άλλωστε με όλους τους βασικούς ρυθμούς της αρχιτεκτονικής. Οι Αιγυπτιακοί οβελίσκοι ακολουθήθηκαν από τους κίονες και τα αετώματα των Ελληνικών ναών και αυτοί στη συνέχεια από τη ρωμαϊκή αψίδα. Το γοτθικό τόξο μπορεί να θεωρηθεί η φυσιολογική συνέχεια στη σειρά της τελειοποίησης των αρχιτεκτονικών δημιουργημάτων του ανθρώπου. Όμως αυτή η καθαρά θεοσοφική αντίληψη δεν είναι αρκετή. Χρειάζεται μία βαθύτερη θεώρηση βασισμένη στην ερμητική φιλοσοφία. Στους αρχαίους χρόνους οι άνθρωποι έδιναν αξία σε τέμπλα και ιερά κτίρια για την ικανότητά τους να εμπνέουν και να εξυψώνουν. Ακόμη και σήμερα πολλοί επισκέπτονται μέρη όπως η πόλη των Ίνκας Tiahaunaco, οι πυραμίδες της Γκίζας κλπ. Οι οικοδόμοι που κατασκεύασαν αυτά τα έργα δεν ήσαν απλά αρχιτέκτονες, αλλά δάσκαλοι της σοφίας στην έκφραση της τέχνης τους. Στα χρόνια εκείνα αυτά τα κτίρια χαρακτηρίζονταν σαν ιερά, επειδή εξύψωναν το πνεύμα. Πώς γίνονταν αυτό; Ανακάλυψαν αυτό που βρίσκει ο κάθε επιμελής που αναζητεί την αλήθεια - ότι όλη η ζωή είναι συνδεδεμένη. Μέσα σε αυτήν τη διασύνδεση της ζωής και των μορφών στις οποίες ενυπάρχει, υπάρχουν αρμονίες, σχηματισμοί και αναλογίες που έχουν τεθεί σε κίνηση από υψηλότερες διάνοιες. Παίζουν τον ρόλο των προτύπων για την εκδήλωση της ζωής σε όλες τις εκφράσεις της. Αν προσέξουμε αυτές τις απλές παγκόσμιες αρχές θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε αρμονικά περιβάλλοντα, που ενώνουν την ομορφιά με τη λειτουργικότητα. Οι αρμονίες και οι αναλογίες που χρησιμοποιήθηκαν από τους αρχαίους αρχιτέκτονες είναι οι ίδιες με εκείνες που χρησιμοποιήθηκαν από υψηλότερες διάνοιες που δημιούργησαν τη ζωή γύρω μας. Πράγματι μερικές μορφές και σχήματα στη φύση είναι μυστηριακά ευχάριστα στο ανθρώπινο μάτι. Παραδείγματα είναι το σπιράλ των κοχυλιών, ο σχηματισμός των ροδοπέταλων, η διευθέτηση των σπόρων στο ηλιοτρόπιο, οι κρύσταλλοι του χιονιού, οι κυψέλες των μελισσών και το ίδιο το ανθρώπινο σώμα. Δεν είναι όμως μόνον οι μορφές αυτές καθ’ εαυτές που ελκύουν την προσοχή, αλλά και οι αναλογίες και οι συνδυασμοί των επί μέρους τμημάτων που τις απαρτίζουν. Η ανακάλυψη αυτών των παράθυρων στο άπειρο που διδάσκει η ίδια η φύση, υπήρξε η βάση της γνώσης της ιερής γεωμετρίας και των αριθμών.
Μυστηριακά ευχάριστες μορφές και σχήματα της φύσης.
Η επιρροή των ιερών αριθμών και της γεωμετρίας στην ανθρώπινη λογική μπορεί όντως να αναχθεί στις αρχές του ανθρώπινου πολιτισμού. Οι μετρήσεις της γης, τα αστρονομικά φαινόμενα, η διαστασιολόγηση και ο προσανατολισμός των κτιρίων καθώς και οι αναλογίες των ήσαν πρακτικές εφαρμογές των αριθμών και της γεωμετρίας στους αρχαίους χρόνους. Ιδιαίτερα όταν επρόκειτο για σπουδαία κτίρια, αυτά σχεδιάζονταν με ειδικές, ιερές αναλογίες. Οι αναλογίες αυτές συνδύαζαν αισθητική και θρησκευτικό περιεχόμενο, η δε εξήγησή τους βρίσκονταν πάντα μέσα στο πλαίσιο της θρησκείας και της μεταφυσικής κάθε εποχής. Η γεωμετρία της φύσης επομένως είναι η ουσία της ιερής γεωμετρίας που χρησιμοποιήθηκε για το κτίσιμο τόπων λατρείας. Οι τόποι αυτοί κρυπτογραφούν αναλογίες της δημιουργίας και επομένως καθρεφτίζουν το σύμπαν. Οι πυραμίδες της Αιγύπτου είναι κλασσικά παραδείγματα της χρήσης τέτοιων αναλογιών για τον προσδιορισμό της γωνίας κατασκευής των, και η ίδια ακριβώς αρχή εφαρμόστηκε και στους τάφους των Φαραώ. Τα Βαβυλωνιακά ιερά βουνά είναι επίσης δείγματα της μετάφρασης ανώτερης κοσμολογικής τάξης. Τα ίδια ισχύουν για τα Εβραϊκά ιερά κτίρια τα οποία στη σειρά τους επηρεάστηκαν από τους προηγούμενους πολιτισμούς. Η αρχαία Ελλάδα είχε τεράστια ποικιλία στην ερμηνεία και χρήση ιερών αριθμών και γεωμετρίας. Ο Πυθαγόρας, ανακαλύπτοντας ότι οι μουσικοί τόνοι μπορούν να μετρηθούν σε σχέση με τον χώρο, κατόρθωσε να τους εκφράσει με κλάσματα ακέραιων αριθμών. Σε αυτή τη θεωρία πολύ αργότερα βασίστηκε το μουσικό σύστημα αρμονίας της Αναγέννησης. Ο Πλάτων εξέφρασε την αρμονία του σύμπαντος σε σχέση με επτά αριθμούς που περιέγραφαν όλα τα μυστήρια του σύμπαντος και ήσαν επομένως πρώτιστης σημασίας στην ιερή αρχιτεκτονική. Ο Ευκλείδης, ο πατέρας της σύγχρονης γεωμετρίας, συσχέτισε τη γεωμετρία με λόγους ακέραιων αριθμών εξαλείφοντας την ανάγκη για μέτρηση γωνιών. Η γεωμετρία και οι ιεροί αριθμοί βρίσκουν την έκφρασή τους σε όλες τις σφαίρες της ζωής και στα κτίρια της αρχαίας Ελλάδος. Τα διάφορα μέρη του κτιρίου, διαστασιολογημένα με αυστηρούς κανόνες αναλογιών, βρίσκονταν σε πλήρη αρμονία μεταξύ τους. Τάξη, διευθέτηση, διανομή, αναλογία, συμμετρία, διακόσμηση και οικονομία είναι οι βασικές αρχές της αρχιτεκτονικής του Vitruvius. Εκτός από τα θέατρα και τις πόλεις, που σχετίζονταν με τη μορφή του κόσμου, ο Vitruvius σχεδίαζε τα κτίρια με βάση το ανθρώπινο σώμα. Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας τον 4ο και 5ο αιώνα μ.Χ., η γνώση των ιερών αριθμών και της γεωμετρίας και η εφαρμογή τους στην αρχιτεκτονική ατόνησε, για να αναγεννηθεί και πάλι τον 11ο αιώνα μ.Χ. με τον ρωμανικό και γοτθικό ρυθμό. Οι γοτθικοί ναοί ήταν αποτέλεσμα της αναβίωσης των γεωμετρικών ιδεών και πρακτικών του κλασσικού κόσμου. Η επαφή των σταυροφόρων με τους Άραβες συνετέλεσε στην επάνοδο της αρχαίας γνώσης στη Δύση όπως αυτή αποκαλύφθηκε στους Άραβες όταν κατέλαβαν Ελληνικές πόλεις σαν την Αλεξάνδρεια.
ΙΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΝΑΟΙ
Οι αρχέτυπες μορφές στα δημιουργήματα της φύσης και κατ’ επέκταση στα ανθρώπινα δημιουργήματα που έχουν σαν σκοπό την ένωση της γης με τον ουρανό υπάρχουν σε κάθε πολιτισμό και κοινωνία του αρχαίου κόσμου. Σε μερικές μυθολογίες παίρνουν τη μορφή ιερών κοσμικών δέντρων, σε άλλες τη μορφή ιερών λόφων, του κοσμικού άξονα, του ομφαλού της γης, του τροχού κ.λπ. Τα μέρη αυτά μπορούν να θεωρηθούν οι μήτρες για τη δημιουργία ιερών χώρων. Στην πιο απλοποιημένη μορφή το πρότυπο είναι ένα τετράγωνο με εγγεγραμμένο κύκλο διαιρούμενο σε τέσσερα μέρη με οριζόντιες και κάθετες γραμμές. Αυτή η απλοποιημένη μήτρα μπορεί στη συνέχεια να επεκταθεί και να αποκτήσει μεγάλη πολυπλοκότητα, αλλά πάντα θα εξακολουθεί να συμβολίζει τον άνθρωπο στο κέντρο με τους τέσσερις άξονες του ορίζοντα. Όπως επίσης το κέντρο μπορεί να συμβολίζει τον ήλιο, ο κύκλος την τροχιά της γης και οι άξονες τη θερινή και χειμερινή ισημερία. Αυτό είναι το κοσμικό γλυπτό πάνω στο οποίο βασίστηκαν οι αρχιτεκτονικές των ναών κάθε θρησκείας και κάθε εποχής. Βρίσκεται στη μορφή του κήπου της Εδέμ, στη μεγάλη πυραμίδα, στο Στόουνχεντζ. Η γη περιστρέφεται από τη δύση στην ανατολή τυλιγμένη στη δική της ατμόσφαιρα που γυρίζει μαζί της. Ταυτόχρονα όμως κινείται μέσα στο υλικό που κολυμπούν οι κόσμοι και που οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν αιθέρα. Ο αιθέρας αυτός σε σχέση με τη γη κινείται από την ανατολή προς τη δύση. Το ρεύμα του αιθέρα είναι ζωτικό και το ίδιο αναγκαίο για τη ζωή, όπως οποιοδήποτε άλλο στοιχείο. Ο άνθρωπος λοιπόν πρέπει να στέκεται αντίκρυ στην ανατολή για να δεχθεί μέσα του το ρεύμα που προέρχεται από τον ουρανό και να το συνενώσει με το ρεύμα του τόπου που προέρχεται από τη γη. Για τον λόγο αυτό όλοι οι ναοί σε όλες τις εποχές είναι προσανατολισμένοι προς την ανατολή. Κάθε καινούργιο κτίριο πρέπει να έχει μία αρχή. Αφετηρία στο κτίσιμο των ναών ήταν το ιερό κέντρο, όπου στήνεται η κολώνα του ναού. Το ιερό κέντρο είναι για τον ναό το κέντρο του κόσμου. Όπως ο κόσμος δημιουργήθηκε από ένα κέντρο, έτσι και το κτίσιμο του κέντρου του ναού αποτελεί μία κοσμογονία, μία αναπαράσταση της δημιουργίας του κόσμου. Στο κέντρο του ανοικτού χώρου ένα καρφί ή μία ράβδος καρφώνονταν στο έδαφος και στη συνέχεια χαράζονταν ένας κύκλος. Χρησιμοποιώντας τον κύκλο σαν βάση, μία ορθή γωνία χαράζονταν χρησιμοποιώντας απλή γεωμετρία και μία γραμμή από την ανατολή στη δύση. Έτσι ξεκινούσε το έργο, χαράζονταν τα θεμέλια και άρχιζαν οι εκσκαφές. Στους κατασκευαστές των ναών υπάρχει μία σταθερή και καθαρή τάση για αρμονικό σχεδιασμό με έμφαση στην αναλογία και στη γεωμετρική διαστασιολόγηση. Στον σχεδιασμό με αναλογία, οι κύριες διαστάσεις είναι πολλαπλάσια μιας σταθερής μονάδας, συνήθως του πάχους των κολωνών. Το βάρος και ο όγκος του κτιρίου επομένως βρίσκονται σε άμεση σχέση με σταθερές αντοχής και αισθητικής. Από πλευράς αντοχής διότι ένα αναλογικό σύστημα, που έχει δοκιμαστεί εμπειρικά, είναι σίγουρα εφαρμόσιμο σε νέα κτίρια με ταυτόσημες αναλογίες. Αισθητικά δε διότι ένα τέτοιο κτίριο διαθέτει αρμονία τόσο στα επιμέρους τμήματά του όσο και στο σύνολό του. Παράλληλα, ένα κτίριο σχεδιασμένο γεωμετρικά μπορεί από την μικρή κλίμακα του σχεδιασμού να κατασκευαστεί στη συνέχεια με τα ίδια γεωμετρικά βήματα στην πράξη. Έχει τη δυναμική της εσωτερικής αρμονίας από τη διαδικασία του σχεδιασμού των αναλογιών του με απλά γεωμετρικά σχήματα και δεν απαιτεί στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή παρά μόνον την στοιχειώδη αριθμητική γνώση. Οι αρχιτέκτονες και τεχνίτες των ναών προσπαθούσαν να εκφράσουν μέσω της εργασίας τους τις δοξασίες που είχαν σχετικά με τη μαθηματική φύση της δημιουργίας. Τα επίπεδα σχήματα που κυρίως χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό των αρχιτεκτονικών αναλογιών ήταν ο κύκλος, το ισόπλευρο τρίγωνο και το τετράγωνο που με τη διαγώνιό του ορίζει και το ορθογώνιο ισοσκελές τρίγωνο. Αξίζει δε εδώ να τονιστεί ότι τα σχήματα αυτά είναι τα δισδιάστατα ανάλογα της σφαίρας, του τετράεδρου και του κύβου, που αποτελούν βασικές μορφές της μοριακής κατασκευής. Τα πλέον στοιχειώδη αυτά γεωμετρικά σχήματα είναι απόλυτα συνδεδεμένα με τις αναλογίες του ανθρώπινου σώματος σαν να ήταν τα αρχιτεκτονικά του αρχέτυπα. Ακόμη ο κύκλος είναι το σύμβολο του σύμπαντος, το ισόπλευρο τρίγωνο συμβολίζει την ανώτατη τριαδικότητα και το τετράγωνο την χαμηλότερη τετραδικότητα της επταδικής φύσης του ανθρώπου.
Οι αναλογίες του ανθρώπινου σώματος σε σχέση με τον κύκλο, το τετράγωνο και το ισόπλευρο τρίγωνο.
Βεβαίως το πλέον σημαντικό σχήμα στην αρχιτεκτονική αναλογία είναι το ισόπλευρο τρίγωνο. Έχει τρεις ίσες πλευρές, τρεις ίσες γωνίες 60 μοιρών, τριχοτομεί την περιφέρεια του κύκλου και είναι το σύμβολο του αριθμού 3. Οποτεδήποτε τρία σημαντικά σημεία ενός αρχιτεκτονικού σχεδίου συμπίπτουν με τις τρεις κορυφές ενός ισόπλευρου τριγώνου, το αποτέλεσμα είναι αρμονικό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι πυραμίδες της Αιγύπτου, το Ερεχθείο, πολλοί αρχαίοι Ελληνικοί και Ρωμαϊκοί ναοί, αψίδες, καθεδρικοί ναοί κ.λπ. Εφαρμογή του ισοσκελούς τριγώνου έχουμε στο Ερεχθείο και στον Καθεδρικό Ναό του Μιλάνου. Aναλογίες με τη μορφή της Φ2, Φ3 και (Φ5+1/2), δηλαδή της χρυσής αναλογίας, ήταν επίσης σε συχνή χρήση. Η χρυσή αναλογία ή τομή προέρχεται από την αναλογία 2 προς 1 που είναι ακριβώς η αναλογία των αιγυπτιακών και ελληνικών ναών. Το ορθογώνιο των αναλογιών 2 προς 1 έχει μία διαγώνιο που ισούται με Φ5. Αν στη διαγώνιο αυτή προστεθεί το πλάτος του ορθογωνίου και το άθροισμα διαιρεθεί με το μήκος του ορθογωνίου λαμβάνεται ο αριθμός 1,618 που αποτελεί τον χρυσό αριθμό, ακραίο όριο της σειράς αριθμών του Fibonacci.
ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΝΑΩΝ
Για τους παλαιούς ο άνθρωπος δε γίνονταν πραγματικά άνθρωπος παρά μόνον αν αφυπνίζονταν οι πνευματικές του ιδιότητες. Και αυτό το κατόρθωνε είτε με εσωτερική δωρεά, είτε με άσκηση, ή με σωματική μυστηριακή κυριαρχία. Όλες οι θρησκείες, παλιές ή καινούργιες, είχαν τους δικούς τους τόπους προσκυνήματος. Και οι τόποι αυτοί είχαν πάντοτε τη δύναμη να εξυψώνουν τον άνθρωπο, θέτοντάς τον κάτω από την ευμενή επήρεια κοσμικών πεδίων. Όμως για να επιτευχθεί η δωρεά αυτών των κοσμικών δυνάμεων, απαιτείται πάντοτε το όργανο της ενίσχυσής τους, ο ναός. Και κάθε ναός ακολουθεί τον ένα και μοναδικό, μέγα νόμο της αρμονίας, που οδηγεί, με διαφορετική κάθε φορά εφαρμογή της μιας και της αυτής παραδοσιακής γνώσης, στο κλειδί για την κατανόηση των νόμων της εξέλιξης. Μιας εξέλιξης που πάντοτε ρυθμίζει τους τρόπους ενέργειας από τους οποίους πηγάζει το ύφος. Οι σύγχρονοι κατασκευαστές δεν γνωρίζουν πώς να σχεδιάζουν τις κατασκευές, ώστε να εκφράζουν πνευματικές και διανοητικές αξίες, όπως αυτές χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαία αρχιτεκτονική. Ο σημερινός κατασκευαστής της απόλυτα μηχανοποιημένης εποχής μας έχει εντελώς διαφορετικά πιστεύω. Έτσι γι’ αυτόν ένα οίκημα είναι απλά ένας μηχανισμός διαβίωσης που δεν χρειάζεται να εκφράζει καμία πνευματική σύνδεση με τη ζωή. Οι άνθρωποι όμως που κατασκεύασαν τους αρχαίους ναούς είχαν εντελώς διαφορετική φιλοσοφία. Γι’ αυτούς όλα ήταν προορισμένα και είχαν τη θέση τους για να επενεργούν επάνω στον άνθρωπο. Δεν θα έκτιζαν τους ναούς τους, αν δεν το είχαν κρίνει χρήσιμο και λογικό. Γιατί τίποτε δεν είναι τυχαίο στους παλαιούς ναούς. Ο προσανατολισμός, οι αναλογίες, δεν φαντάζουν μόνο όμορφα, αλλά είναι αποτέλεσμα μιας εξωτερικής και ταυτόχρονα εσωτερικής αναγκαιότητας. Οι ναοί ήταν οργανικές κατασκευές και σε τέχνη και σε συμβολισμό και φτιάχτηκαν από ανθρώπους που γνώριζαν πολύ καλά τι έκαναν. Οι ναοί είναι οικοδομήματα που αποτελούν όχι μόνον «παγωμένη μουσική» – όπως είθισται να χαρακτηρίζεται η αρχιτεκτονική – αλλά όργανα θείας μουσικής, όργανα θρησκευτικής επενέργειας και μεταστοιχείωσης του ανθρώπου. Οι ναοί είναι γέφυρα ανάμεσα σε δύο κόσμους που γεωμετρικά εκφράζονται διαφορετικά. Το πέρασμα από την ευθεία γραμμή στην καμπύλη, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το πάντρεμα του νερού με τη φωτιά. Είναι λοιπόν οι ναοί κτισμένοι σε τόπους που διαλέχτηκαν για να επωφεληθεί ο άνθρωπος από τα τελλουρικά ρεύματα. Είναι διασπαρμένοι έτσι ώστε να απεικονίζουν επάνω στη γη τους σχηματισμούς και την τοπογραφία του ουρανού και να αναπαριστούν την κοσμική αρμονία. Έχουν αναλογίες που είναι βασισμένες στα πρότυπα που διδάσκει η φύση και τέτοιες ώστε να συντονίζονται με τα κοσμικά πεδία και να είναι καλύτεροι αγωγοί θείας ενέργειας και υπέρβασης. Είναι σχεδιασμένοι με βάση αρχέτυπα σύμβολα βασισμένα στην κοσμολογία και την αναλογική σκέψη εξασφαλίζοντας έτσι την υπαρξιακή συμβατότητα. Είναι κτισμένοι από υλικά που έχουν την ιδιότητα να μεταδίδουν τους κοσμικούς κραδασμούς. Ζωντανεύουν με την συνάθροιση των πιστών που με την ένωση της πίστης τους κάνουν τους ναούς πραγματικές εισόδους στο Βασίλειο του Θεού. Αυτό είναι ακριβώς το μυστικό τους, που δεν είναι διαφορετικό από τα μυστικά που αποκαλύπτει στον ερευνητή το ανοικτό βιβλίο της γνώσης, όταν αυτός γυρίσει τις σελίδες του. ****
