Πριν από είκοσι πέντε αιώνες ο Βούδας διέσχισε ολόκληρη σχεδόν την Ινδία για να κηρύξει τον Δρόμο προς την Φώτιση, προς το Νιρβάνα. Σύμφωνα με την βουδιστική διδασκαλία “Αυτό που είμαστε”, “Αυτό που αντιλαμ-βάνεται”, είναι μία σύνθεση από διάφορες διαδικασίες (σκάντα), διαδικασίες που συνίστανται από αντίστοιχες ροές, διαδοχές, στιγμιαίων καταστάσεων, φαινομένων (ντάρμα).
Γιά να φτάσουμε στο Νιρβάνα θα πρέπει όλες αυτές οι διαδικασίες να εξαντληθούν, να ξεπερασθούν. Υπάρχουν διάφορες βαθμίδες σε αυτό τον δρόμο. Πέρα από κάποιους απλούς κανόνες που καθορίζουν τι πρέπει να μην κάνουμε και τι πρέπει να κάνουμε θα πρέπει να ξεπερασθεί η αισθητηριακή δραστηριότητα (γενικά ή με την χρήση κάποιων στάσεων) και μετά η νοητικότητα που μας συνδέει μέσω των αισθήσεων με τον εξωτερικό κόσμο (βεντάνα).
Τα τέσσερα ντυάνα έχουν σκοπό να εξαλείψουν την εσωτερική νοητικότητα (σάμτζνα, σαμσκάρα, βιτζνάνα). Τα τέσσερα σαμαπάτι διαχειρίζονται την αντίληψη της ύπαρξης σε καθαρά μεταφυσικό πεδίο (βιτζνάνα, τεσσάρων κατηγοριών). Η Ύστατη Πραγματικότητα
μας οδηγεί σε μία Συνείδηση χωρίς “συνείδηση”, χωρίς “ύπαρξη”, χωρίς δραστηριότητες. Η Φώτιση, το Νιρβάνα, είναι όχι μία κατάσταση ανυπαρξίας με την απόλυτη έννοια αλλά μία Κατάσταση όπου απουσιάζει οποιαδήποτε αντίληψη σχετικής ύπαρξης. Το τι είναι πραγματικά πρέπει να το ανακαλύψει κάποιος μόνος του, βιώνοντάς το.
Τα τέσσερα ντυάνα έχουν σκοπό να εξαλείψουν την εσωτερική νοητικότητα (σάμτζνα, σαμσκάρα, βιτζνάνα). Τα τέσσερα σαμαπάτι διαχειρίζονται την αντίληψη της ύπαρξης σε καθαρά μεταφυσικό πεδίο (βιτζνάνα, τεσσάρων κατηγοριών). Η Ύστατη Πραγματικότητα
μας οδηγεί σε μία Συνείδηση χωρίς “συνείδηση”, χωρίς “ύπαρξη”, χωρίς δραστηριότητες. Η Φώτιση, το Νιρβάνα, είναι όχι μία κατάσταση ανυπαρξίας με την απόλυτη έννοια αλλά μία Κατάσταση όπου απουσιάζει οποιαδήποτε αντίληψη σχετικής ύπαρξης. Το τι είναι πραγματικά πρέπει να το ανακαλύψει κάποιος μόνος του, βιώνοντάς το.
Χριστιανισμός
Πέντε αιώνες μετά τον Βούδα ο Χριστός κήρυξε τον δικό του δρόμο προς την Αλήθεια, στην ευρύτερη περιοχή της Γαλιλαίας και της Ιουδαίας. Το “Κατά Ιωάννη” Ευαγγέλιο (άσχετα με το ποιός είναι ο πραγματικός συγγραφέας κι αν τα λόγια που βάζει στο στόμα του Χριστού είναι του Χριστού ή όχι) είναι το πιό εσωτερικό από όλα τα ιερά κείμενα. Η Ιωάννεια θεολογία χειρίζεται μεταφυσικές έννοιες και αντιλήψεις που σαφώς πηγάζει από μία εσωτερική ελληνική αντίληψη της Πραγματικότητας αλλά με ένα τρόπο που
προχωρά πέρα από μία απλή μεταφυσική θεώρηση προωθώντας το βίωμα του Χριστού ως την Έσχατη Πραγματικότητα. Όλη η Ιωάννεια Θεολογία συμπυκνώνεται σε μία φράση που ο συγγραφέας βάζει στο στόμα του Χριστού “εγώ και ο πατήρ εν εσμέν”. Τα δύο
υποκείμενα ταυτίζονται στο “εσμέν”. Αν το μικρό ανθρώπινο εγώ χωράει τον Θεό, τότε ο Θεός είναι “μικρός”. Αν όμως το Εγώ επεκτάθηκε και έγινε απέραντο σαν τον ουρανό τότε
έχει νόημα η ταύτιση. Έτσι όμως ο Χριστός, το “εγώ” δεν είναι πιά ένας συνηθισμένος άνθρωπος. Στην πραγματικότητα Θεός, Αλήθεια, υιός του Θεού, υιός του ανθρώπου, εγώ, άνθρωπος. Όλα αυτά ταυτίζονται. Πρέπει ο άνθρωπος σαν το Πρότυπο Χριστός να ανυψωθεί, να επεκταθεί ως το Άπειρο γιά να χωρέσει τον Θεό.
Λίγους αιώνες μετά τον Χριστό και τον Ιωάννη οι νηπτικοί πατέρες περιέγραψαν με λεπτομέρειες τον δρόμο προς την Θέωση. Πέρα από κάποιους εξωτερικούς κανόνες θα πρέπει να ξεπεράσουμε την αισθητηριακή δραστηριότητα καθώς και την νοητικότητα που
στρέφεται προς τον κόσμο και να στραφούμε προς τα έσω, προς τον εσωτερικό άνθρωπο. Υπάρχουν τρία στάδια στο ξεπέρασμα της εσωτερικής νοητικότητας, που αντιστοιχούν στις τρεις ποικιλίες του λογισμού. Στα τρία επόμενα στάδια η Συνείδηση, ο νους, στην
ορολογία των νηπτικών, πρέπει να καθαρθεί από κάθε αντίληψη προσωπικής ύπαρξης και να καταστεί άμορφος, ασχημάτιστος, μονοειδής (ή ανείδεος). Η Τελική Επίτευξη κάθιστά τον νου απέραντο ώστε να δεχτεί την Θεότητα και να θεωθεί (κατά χάριν λένε τα κείμενα, κατά φύση πιστεύουμε εμείς, αλλά δεν έχει σημασία αυτό).
στρέφεται προς τον κόσμο και να στραφούμε προς τα έσω, προς τον εσωτερικό άνθρωπο. Υπάρχουν τρία στάδια στο ξεπέρασμα της εσωτερικής νοητικότητας, που αντιστοιχούν στις τρεις ποικιλίες του λογισμού. Στα τρία επόμενα στάδια η Συνείδηση, ο νους, στην
ορολογία των νηπτικών, πρέπει να καθαρθεί από κάθε αντίληψη προσωπικής ύπαρξης και να καταστεί άμορφος, ασχημάτιστος, μονοειδής (ή ανείδεος). Η Τελική Επίτευξη κάθιστά τον νου απέραντο ώστε να δεχτεί την Θεότητα και να θεωθεί (κατά χάριν λένε τα κείμενα, κατά φύση πιστεύουμε εμείς, αλλά δεν έχει σημασία αυτό).
Υπαρξισμός
Τον περασμένο αιώνα το πιό σημαντικό φιλοσοφικό κίνημα του αιώνα, ο Υπαρξισμός, αναζητά την Ύπαρξη με όρους ανάλογους με αυτούς του βουδισμού και του χριστιανισμού και με ενέργειες που δεν διαφέρουν από τις ανάλογες ενέργειες του βουδιστή
διαλογιζόμενου, η του χριστιανού νηπτικού. Στην Φιλοσοφία του Χάιντεγκερ το Da-sein (εδώ-είναι, παρούσα ύπαρξη, παρούσα συνείδηση) είναι “Αυτό που είμαστε”, “Αυτό που αντιλαμβάνεται”. Αυτό το “Εδώ-είναι” θα πρέπει να καθαρθεί από όλα τα “εδώ”
γιά να μείνει Καθαρό Sein. Όλοι αυτοί οι προσδιορισμοί της Ύπαρξης είναι εξωτερικές δραστηριότητες, νοητικότητα, εσωτερικές διαδικασίες, ακόμα και η ίδια η αντίληψη της
ύπαρξης, της σχετικής ύπαρξη ς.
Τον περασμένο αιώνα το πιό σημαντικό φιλοσοφικό κίνημα του αιώνα, ο Υπαρξισμός, αναζητά την Ύπαρξη με όρους ανάλογους με αυτούς του βουδισμού και του χριστιανισμού και με ενέργειες που δεν διαφέρουν από τις ανάλογες ενέργειες του βουδιστή
διαλογιζόμενου, η του χριστιανού νηπτικού. Στην Φιλοσοφία του Χάιντεγκερ το Da-sein (εδώ-είναι, παρούσα ύπαρξη, παρούσα συνείδηση) είναι “Αυτό που είμαστε”, “Αυτό που αντιλαμβάνεται”. Αυτό το “Εδώ-είναι” θα πρέπει να καθαρθεί από όλα τα “εδώ”
γιά να μείνει Καθαρό Sein. Όλοι αυτοί οι προσδιορισμοί της Ύπαρξης είναι εξωτερικές δραστηριότητες, νοητικότητα, εσωτερικές διαδικασίες, ακόμα και η ίδια η αντίληψη της
ύπαρξης, της σχετικής ύπαρξη ς.
Η Αιώνια Αλήθεια
Τελικά φαίνεται πως η Αλήθεια Είναι Αιώνια και διατυπώνεται ξανά και ξανά κι ο καθένας μπορεί ψάχνοντας να την διατυπώσει με τον δικό του τρόπο. Η ανθρώπινη νοημοσύνη χτίζεται παντού και πάντα με τον ίδιο τρόπο και οδηγεί πάντα στην Ίδια Αλήθεια, σε ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ, στην ΘΕΟΤΗΤΑ. Όλα αυτά όμως
θα είναι κατανοητά ευρέως, από τον κοινό άνθρωπο, στην επόμενη χιλιετία.
Τελικά φαίνεται πως η Αλήθεια Είναι Αιώνια και διατυπώνεται ξανά και ξανά κι ο καθένας μπορεί ψάχνοντας να την διατυπώσει με τον δικό του τρόπο. Η ανθρώπινη νοημοσύνη χτίζεται παντού και πάντα με τον ίδιο τρόπο και οδηγεί πάντα στην Ίδια Αλήθεια, σε ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ, στην ΘΕΟΤΗΤΑ. Όλα αυτά όμως
θα είναι κατανοητά ευρέως, από τον κοινό άνθρωπο, στην επόμενη χιλιετία.
