Κατά την ημέρα των Χριστουγέννων, η Ορθόδοξος Εκκλησία μας ψάλλει: «Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει, και η γη το σπήλαιον, τω απροσίτω προσάγει. Άγγελοι μετά ποιμένων δοξολογούσι, Μάγοι δε, μετά Αστέρος οδοιπορούσι, δι' ημάς γαρ εγεννήθη Παιδίον νέον, ο προ αιώνων Θεός» (Κοντάκιον, ήχος γ'). Μέσα σε αυτό το κοντάκιο των Χριστουγέννων, αντικατοπτρίζεται το μήνυμα της γεννήσεως του Θεανθρώπου. Γλαφυρή περιγραφή, δοσμένη με λίγες λέξεις, αλλά και η αιτιολογία της γεννήσεως του Κυρίου. Η Αειπάρθενος Μαρία, αξιώθηκε να φιλοξενήσει στην άσπιλο γαστέρα της τον Δημιουργό του Σύμπαντος.
Το δημιούργημα έτεκε τον Δημιουργό! Ο Τρισυπόστατος Θεός, «χαμήλωσε» την ύπαρξή Του, στην θέση του δημιουργήματος. Μία νέα διάσταση πλέον καταλαμβάνει η έννοια της ανθρωπίνου υπάρξεως. Η απόφαση του Θεού Πατρός να αποστείλει στην ανθρωπότητα τον Θεό Υιό και Λόγο Του, δείχνει την άμετρο αγάπη Του για το δημιούργημα που λέγεται «άνθρωπος».
Κάτω από ποίες όμως προϋποθέσεις επέλεξε ο Θεός την χρονική εκείνη στιγμή και για ποιον λόγο; Η κατάσταση στο παγκόσμιο στερέωμα ήταν ήδη σαθρή. Η παραποίηση των θεών σε είδωλα με αποτέλεσμα την ειδωλολατρία, οδηγούσε την ανθρωπότητα με μαθηματική ακρίβεια στην απώλεια. Ο Θεός, με την άμετρο αγάπη που έχει για τον άνθρωπο, έπρεπε να δράσει άμεσα. Επέλεξε τον λαό του Ισραήλ, όχι γιατί ήταν ο αγαπημένος του ακριβώς, αλλά γιατί ενώ του είχε ήδη παρουσιαστεί, εκείνος διαστρέβλωνε την θεία αλήθεια, δημιουργώντας μία ανθρωποκεντρική σχέση Θεού - ανθρώπου, με αποτέλεσμα τον εκμαυλισμό των θείων εντολών.
Δεν επέλεξε την Ελλάδα ως σημείο παρουσίας Του, διότι γνώριζε ότι οι Έλληνες δεν θα είχαν πρόβλημα στο να τον αποδεχτούν (δεδομένης της φιλοσοφικής σκέψης που κατείχε τον Ελληνισμό αλλά και της γνώσης που είχαν οι Έλληνες περί Θεού) οπότε το όλο σχέδιο της απελευθέρωσης της ανθρωπότητας από τις «αλυσίδες» του θανάτου και της αμαρτίας δεν θα πραγματοποιούνταν. Εξ' αρχής εγεννήθη για να θυσιαστεί. Να θυσιάσει την ανθρώπινη φύση Του, προς χάριν της ψυχικής αποδέσμευσης. Ο λαός του Ισραήλ, απλώς χρησίμευε ως καθρέπτης του συνόλου της ανθρωπότητος. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ένδεκα από τους δώδεκα μαθητές του Κυρίου ήταν ή Έλληνες ή πρόσωπα από ελληνικές αποικίες. Ο μόνος που δεν είχε σχέση με τον ελληνισμό ήταν ο Ιούδας ο Ισκαριώτης. Η Ισκαρία, δεν αποτελούσε ελληνική αποικία.
Η ουσία όμως της του Χριστού γεννήσεως, είναι η βάση των όσων πρόκειται να ακολουθήσουν στην εν τη Γη ζωή Του. Επιλέγει την ταπεινή φάτνη (= σταύλο), προκειμένου να δείξει ότι η ταπείνωση είναι η βασική αρετή που πρέπει να διέπει τον άνθρωπο. Επιλέγεται η Μαριάμ ως κατά σάρκα Μητέρα Του, σε μία προσπάθεια να δείξει στην ανθρωπότητα ότι η αγνότητα είναι ικανή να φιλοξενήσει τον Χριστό, αλλά και να οδηγήσει στην θέωση.
Οι τρεις Μάγοι, έρχονται εξ ανατολών για να προσφέρουν τα δώρα τους. Η αναφορά στην ανατολή, δεν είναι τυχαία. Εκτός του ότι όντως οι Μάγοι προέρχονταν από την ανατολή, η κατεύθυνση αυτή δείχνει την ελπίδα και την προσμονή. Η ελπίδα και η προσμονή είναι ιδιότητες του ανθρώπου ο οποίος διακατέχεται από την αγαθή προαίρεση. Την επιθυμία του δηλαδή να γνωρίσει κάτι το καλλίτερο. Αυτό άλλωστε μας διδάσκει και η ιδιότητα των Μάγων. Δεδομένου ότι «μαγεία» είναι «δώρο» του Εωσφόρου, η προαίρεση τους να γνωρίσουν το αγαθό τους οδήγησε στον τόπο της γεννήσεως του Θεανθρώπου. Έκτοτε και οι τρεις εγκατέλειψαν την μαγεία και έγιναν απόστολοι του Κυρίου χωρίς ωστόσο να γνωρίσουν το κήρυγμά Του από κοντά.
Τα δώρα που έφεραν οι Μάγοι, έχουν κι αυτά τον συμβολισμό τους:
Χρυσός: προκειμένου να τονιστεί η «βασιλική» ιδιότητα του Χριστού.
Λιβάνι: προκειμένου να τονιστεί η θεία καταγωγή του, και
Σμύρνα: προκειμένου να δειχθεί ότι ο Θεάνθρωπος αυτός θα ζήσει και θα πεθάνει για έναν υπέρτατο σκοπό.
Μέχρι τώρα, δείξαμε πέντε βασικά στοιχεία της ενανθρωπίσεως: ταπείνωση, αγνότητα, αγαθή προαίρεση, ελπίδα και προσμονή. Η «προσμονή» όμως ολοκληρώνεται με την έλευση του Θεανθρώπου; Όχι! Ακολουθεί και το Σωτηριώδες έργο Του. Όμως, ούτε εκεί εξαντλείται η προσμονή του ανθρώπου. Το οριστικό τέλος της έρχεται με την Δευτέρα Έλευση του Κυρίου και αποδίδεται από το Σύμβολο Νικαίας - Κωνσταντινουπόλεως (Πίστεως) στο τελευταίο του άρθρο: «Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος. Αμήν». Εκεί εξαντλείται στην ουσία η προσμονή.
Η γέννηση του Ιησού Χριστού, πρέπει στην ουσία να μας θέσει και σε μία άλλη σκεπτική: κανείς μέχρι την γέννηση του Υιού και Λόγου του Θεού, δεν είχε αντικρίσει τον Δημιουργό του. Ούτε καν οι ίδιοι οι Άγγελοι που τον υμνούν. Για Χάρη λοιπόν της ανθρωπότητας, είδαμε τον Δημιουργό του παντός. Μπορέσαμε να τον εικονίσουμε και να διαπιστώσουμε ότι όντως έπλασε τον άνθρωπο «κατ' εικόνα» Του. Οι Άγγελοι επιτέλους αντίκριζαν για πρώτη φορά τον Δημιουργό τους, χάρη στην αγάπη που τρέφει για τον άνθρωπο! Η τιμή είναι μέγιστη! Δεν υπάρχουν οι κατάλληλες λέξεις να περιγράψει κανείς αυτό που συμβαίνει εκείνη την στιγμή τόσο στην Υπερουράνια «Κατοικία» όσο και στην επίγειο πλάση. Είναι δύσκολο να συλλάβει ο ανθρώπινος νους την τελειότητα του Μυστηρίου της ενανθρωπίσεως του Ιησού Χριστού, αλλά και το μέγεθος της δόξης που απολαμβάνει εκείνη ακριβώς την στιγμή η ανθρώπινη υπόσταση.
Ωστόσο, το μήνυμα της γεννήσεως του Χριστού, είναι πολύ πιο ηχηρό απ' όσο δείχνει. Αυτή καθ' αυτή η γέννηση του Χριστού, μας διδάσκει αυτά ακριβώς που επιτελέστηκαν και που αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του γεγονότος:
Ταπείνωση
Αγνότητα
Αγαθή Προαίρεση
Ελπίδα και
Προσμονή.
Πέντε βασικά στοιχεία:
Η ταπείνωση συνίσταται στην απόρριψη του εγωισμού και της φιλαυτίας (= αγάπη στον εαυτό μας).
Η αγνότητα συνίσταται στην απόρριψη των σωματικών παθών, αλλά και στην συντέλεια (= εξ' ολοκλήρου τελειοποίηση) τόσο των ψυχικών, όσο και των σωματικών αρετών.
Η αγαθή προαίρεση, συνίσταται σε εκείνο που έλεγε ο Έλληνας μέγιστος των φιλοσόφων Σωκράτης: «Φιλόσοφος δεν είναι εκείνος που ψάχνει και αποκαλύπτει απλώς τα ευρήματά του παρουσιάζοντάς τα ως αλήθεια, αλλά εκείνος που αενάως ψάχνει την Αλήθεια». Εξ' ου και το γνωμικό του: «εν οίδα, ότι ουδέν οίδα». Ακόμη συνίσταται και στην Πλατωνική ρήση: «Μια πολιτεία για να προοδεύσει θα πρέπει ή οι φιλόσοφοι να γίνουν πολιτικοί, ή οι πολιτικοί να φιλοσοφήσουν». Ο έχων αγαθή προαίρεση, φιλοσοφεί. Δηλαδή ψάχνει για την Αλήθεια χωρίς παρωπίδες. Αποδέχεται και ερευνά τα θεία διδάγματα και δεν απορρίπτει τίποτα χωρίς έρευνα. Αυτό ωφελεί τόσο την ψυχή του και την διανόησή του, όσο και όσους τον περιστοιχίζουν, δεδομένου ότι αποτελεί λαμπρό παράδειγμα ανθρώπου.
Η ελπίδα είναι ο φάρος της σωφροσύνης. Όσο ο άνθρωπος ελπίζει, ζει, δημιουργεί και προοδεύει. Παύοντας να ελπίζει, παύει και να ζει. Η κατά Θεόν ελπίδα, αποτρέπει τον άνθρωπο από την αμαρτία, την απελπισία και την κατάθλιψη. Οδηγεί στην Χριστιανική χαρμολύπη, όπου ο χριστιανός κλαίει για τα αμαρτήματά του, αλλά χαίρεται ταυτόχρονα διότι ελπίζει στην σωτηρία του η οποία έρχεται μέσα από τα τρία πολύ βασικά Μυστήρια της Εκκλησίας: το Βάπτισμα, την Εξομολόγηση και την Θεία Μετάληψη.
Η προσμονή, γεννάται από την ελπίδα. Εκείνος που ελπίζει, προσμένει και προσβλέπει σε κάτι ανώτερο από την ύλη και το παρόν. Γι' αυτόν που προσμένει εν Χριστώ, υπάρχει η ψυχή και η αιώνια Ανάσταση.
Να λοιπόν ποιο είναι το βασικό αλλά και κοσμοσωτήριο μήνυμα των Χριστουγέννων. Όχι η διασκέδαση και το πανηγύρι, αλλά η αναγέννηση του ανθρώπου μέσα από το κοσμοσωτήριο έργο του Υιού και Λόγου του Θεού. Το χαρμόσυνο νέο της απολύτρωσης του ανθρώπου από τα δεσμά της αμαρτίας και του θανάτου. Η αναγκαιότητα του να αποτάξουμε τον Παλαιό Άνθρωπο και να βιώσουμε μία νέα εν Χριστώ και κατά Χριστόν ζωή μακρυά από μικρότητες, εγωισμούς, μικροψυχίες και μισαλλοδοξίες.
Εύχομαι, ο Πανάγαθος Θεός, να εισακούσει τις προσευχές μας και να χαρίσει σε όλους εκείνο που θα είναι ωφέλιμο για την ψυχή μας.
