«Μητέρα της πηγής είναι η άβυσσος των υδάτων· πηγή δε της διακρίσεως η ταπείνωσις».
Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης
«Οὐδέν ταπεινοφροσύνης ἶσον».
«Η μεν μετάνοια μας ανεγείρει, το πένθος κρούει την πύλη του ουρανού, η δε οσία ταπείνωση την ανοίγει».
Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης
«Στους ταπεινούς αποκαλύπτονται τα μυστήρια του Θεού».
Ισαάκ ο Σύρος
«Χωρίς την ταπείνωση το παν είναι μηδέν. Με την ταπείνωση το μηδέν γίνεται παν».
Μέγας Βασίλειος
«Όταν λέω ταπεινοφροσύνη δεν εννοώ αυτήν στα λόγια που την προσφέρει η γλώσσα, αλλά αυτήν που βρίσκεται στην σκέψη, στην ψυχή, στην συνείδηση που μόνο ο Θεός μπορεί να την δει. Αρκεί αυτή και μόνο η αρετή, έστω κι αν καμμία άλλη δεν υπάρχει για να κάνει σπλαχνικό τον Κύριο».
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
«Η ταπείνωση είναι δωρεά άνωθεν παρεχόμενη».
Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης
«Κάθε τόπος μπορεί να γίνει τόπος Ανάστασης. Φτάνει να ζεις την Ταπείνωση του Χριστού».
Γερόντισσα Γαβριηλία
«Όσο είσαι σπουδαίος, τόσο να είσαι ταπεινόφρων. Όταν ανέβεις ψηλά, έχεις ανάγκη να ασφαλιστείς, για να μην πέσεις... Γιατί υψηλοφρονείς, αφού είσαι άνθρωπος συγγενής με τη γη, ομοούσιος με τη στάχτη και στη φύση και στην εκλογή των πραγμάτων; Σήμερα είσαι πλούσιος, αύριο φτωχός, σήμερα υγιής, αύριο άρρωστος, σήμερα χαρούμενος, αύριο λυπημένος, σήμερα με δόξα, αύριο περιφρονεμένος, σήμερα σε κατάσταση νεότητας, αύριο σε γηρατειά. Μήπως στέκεται τίποτα από τα ανθρώπινα ή μήπως αντιθέτως μιμείται το δρόμο των ρευμάτων των ποταμών; Γιατί λοιπόν έχεις αλαζονεία, άνθρωπε, που είσαι καπνός; Διότι ο άνθρωπος έγινε ίδιος με τη ματαιότητα. Οι μέρες του είναι σαν το χορτάρι. Ξεράθηκε το χορτάρι και το άνθος του έμεινε μαραμένο».
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
«Όπως η σκιά ακολουθεί το σώμα, έτσι και την ταπεινοφροσύνη την ακολουθεί το έλεος του Θεού. Η ταπεινοφροσύνη είναι η στολή της θεότητας. Επειδή ο Υιός και Λόγος του Θεού Πατέρα, που έγινα άνθρωπος επάνω στη γη, αυτήν ντύθηκε και έζησε μαζί μας».
Ισαάκ ο Σύρος
«Η τέλεια ταπείνωση είναι το να αποδίδεις κάθε επιτυχία σου και κατόρθωμά σου στη Χάρη του Θεού. Αυτή ήταν η τέλεια ταπείνωση που είχαν οι άγιοι».
Αββάς Δωρόθεος
«Αγωνιστείτε να αποκτήσετε την ταπείνωση. Είναι ευωδία και ένδυμα Χριστού. Για χάρη της όλα θα τα συγχωρήσει ο Θεός. Δε θα εξετάσει τις ελλείψεις που έχει ο αγώνας μας. Ενώ χωρίς ταπείνωση, καμία άσκηση δε θα μας βοηθήσει. Με το ταπεινό φρόνημα μπορεί ο άνθρωπος να σωθεί. Χωρίς αυτό το εισιτήριο, δε θα μας επιτρέψει μα μπούμε στον παράδεισο που είναι γεμάτος από ταπεινούς».
Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος
«Θεμέλιο της πνευματικής μας ζωής είναι η ταπείνωση. Όσα κι αν κτίσεις και ελεημοσύνη και προσευχές και νηστείες και οποιαδήποτε άλλη αρετή, αν δε βάλεις πρώτα ως θεμέλιο αυτή, ματαιοπονείς και όλα όσα χτίζεις θα γκρεμιστούν εύκολα, όπως έπεσε το σπίτι εκείνο, που είχε οικοδομηθεί στην άμμο. Δεν υπάρχει κανένα, μα κανένα από τα κατορθώματά μας, που δεν έχει ανάγκη από την ταπεινοφροσύνη, για να μπορέσει να σταθεί. Ποιο θέλεις να αναφέρουμε; Τη σωφροσύνη, την περιφρόνηση των χρημάτων, το καθετί, όλα αποδεικνύονται ακάθαρτα και θεομίσητα και αηδή χωρίς ταπείνωση. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να την έχουμε πάντοτε μαζί μας και στα λόγια μας και στα έργα μας και στις σκέψεις μας και πάνω στην ταπείνωση να χτίζουμε όλη μας τη ζωή».
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
«Η ταπεινοφροσύνη έβαλε τον τελώνη πάνω από Φαρισαίο. Η υπερηφάνεια νίκησε και τις ασώματες δυνάμεις και τις έκανε διαβολικές. Η ταπεινοφροσύνη και η αναγνώριση των αμαρτημάτων έβαλε στον παράδεισο τον ληστή πιο μπροστά από τους Αποστόλους. Αν λοιπόν, αυτοί που ομολογούν τα αμαρτήματά τους αποκτούν τόση παρρησία, οι άλλοι που βλέπουν στον εαυτό τους τόσα αγαθά και παρ’ όλα αυτά διατηρούν ταπεινή την ψυχή τους, πόσα στεφάνια θα πετύχουν;».
«Όταν είμαστε ανίκανοι να αναρριχηθούμε στις βουνοκορφές της αρετής, εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να κατέβουμε τουλάχιστον στο φαράγγι της ταπείνωσης. Η ταπείνωση είναι ο πιο σίγουρος μεσολαβητής μας μπροστά στο θρόνο του Κυρίου. Το ταπεινό φρόνημα και η αυτομεμψία είναι που θα κάνουν τους έσχατους να γίνουν πρώτοι».
Στάρετς Μακάριος
«Η αγία ταπείνωση είναι ένας μεγάλος θησαυρός, ανέκφραστος πλούτος, δωρεά του Χριστού που είναι ο μοναδικός πράος και ταπεινός στην καρδιά. Είναι η μοναδική αρετή που δεν μπορούν να τη μιμηθούν οι δαίμονες. Είναι η πύλη της Ουράνιας Βασιλείας που εισάγει σ’ αυτήν όσους την πλησιάζουν».
Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης
«Οι ταπεινοί άνθρωποι ζουν συνεχώς με τη συναίσθηση και το χρέος των αμαρτιών τους. Όσο περισσότερο αυξάνουν οι δωρεές του Θεού στους ανθρώπους, τόσο περισσότερο ταπεινώνουν τον εαυτό τους με τη σκέψη ότι είναι ανάξιοι για έναν τέτοιο πλούτο».
Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης
«Η ταπείνωση επειδή εκ φύσεως ανυψώνει τον άνθρωπο και έχει την αγάπη του Θεού και αφανίζει σχεδόν όλα τα κακά που υπάρχουν μέσα μας και τα οποία μισεί ο Θεός, είναι δυσκολοκατόρθωτη. Και μπορείς να βρεις σε έναν άνθρωπο μερική εργασία πολλών αρετών, αν όμως ζητήσεις και μυρωδιά μόνο ταπεινώσεως, μόλις που θα την βρεις. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να έχουμε μεγάλη επιμέλεια, ώστε να αποκτήσουμε την αγία ταπείνωση».
Άγιος Ησύχιος
«Έχουμε ανάγκη από πολλή ταπείνωση εφόσον με τη χάρη του Θεού φροντίζουμε για τη φύλαξη του νου. Ταπείνωση πρώτα απέναντι στο Θεό και έπειτα απέναντι στους ανθρώπους Με κάθε τρόπο και από παντού οφείλουμε να συντρίβουμε την καρδιά μας, μεταχειριζόμενοι κάθε τι που μας ταπεινώνει. Ταπεινώνουν την ψυχή μας οι πολλές ευεργεσίες του Θεού σε μας, όταν τις μετρούμε μία- μία και τις φέρνουμε στο νου μας».
Όσιος Φιλόθεος ο Σιναΐτης
«Περισσότερο από κάθε άλλο χρειαζόμαστε την ταπεινοφροσύνη για να είμαστε έτοιμοι σε κάθε λόγο που ακούμε να λέμε, συγχώρεσέ με. Γιατί με την ταπεινοφροσύνη όλες οι παγίδες του εχθρού καταστρέφονται. Είναι μεγάλη η αρετή της ταπεινοφροσύνης γιατί και με μόνη αυτή οι άγιοι μπήκαν στον Παράδεισο. Ας ταπεινωθούμε λίγο και εμείς και θα σωθούμε».
Αββάς Δωρόθεος
«Όσα και ό,τι και αν χτίσεις ή ελεημοσύνη ή προσευχές ή νηστεία ή οποιαδήποτε άλλη αρετή, αν δεν φροντίσεις να βάλεις πρώτα θεμέλιο την ταπείνωση, μάταια κοπιάζεις, γιατί όλα θα πέσουν, όπως συνέβη με την οικοδομή εκείνη που είχε στηριχθεί στην άμμο. Διότι κανένα απολύτως από τα κατορθώματά μας δεν μπορεί να σταθεί χωρίς την ταπείνωση. Όποιο και να πεις, είτε την σωφροσύνη είτε την παρθενία είτε την περιφρόνηση των χρημάτων και όποιο άλλο, όλα γίνονται ακάθαρτα και θεομίσητα και βδελυρά χωρίς την ταπεινοφροσύνη».
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
«Υπάρχουν δύο ειδών ταπεινώσεις. Η πρώτη ταπείνωση είναι το να θεωρεί κανείς τον αδερφό του πιο συνετό και σε όλα καλύτερο από αυτόν και τον εαυτό χειρότερο απ’ όλους. Η δεύτερη είναι να αποδίδει κανείς κάθε επιτυχία του και κάθε κατόρθωμά του στη χάρη του Θεού. Αυτή είναι η τέλεια ταπείνωση που είχαν οι άγιοι».
Αββάς Δωρόθεος
«Ο Χριστός μόνο την ταπείνωση θέλει κι όλα τα άλλα θα τα κάνει η Χάρη Του».
Γέροντας Πορφύριος
«Όπως η υπερηφάνεια είναι το πιο μεγάλο από όλα τα πάθη, αφού έριξε τους Αγγέλους από τον Ουρανό στην άβυσσο, έτσι και η ταπεινοφροσύνη είναι η πιο μεγάλη απ’ όλες τις αρετές. Αυτή έχει τη δύναμη κι από την άβυσσο ακόμα ν’ ανεβάσει στον ουρανό τον αμαρτωλό. Για το λόγο αυτό ο Κύριος μακαρίζει πριν απ’ όλους τους πτωχούς τω πνεύματι».
Αββάς Λογγίνος
«Να υπομένεις την εξουθένωση και την ταπείνωση με αγαθή θέληση για να αποκτήσεις παρρησία στο Θεό. Όταν ο άνθρωπος υπομένει κάθε σκληρό λόγο χωρίς να αντιμιλήσει τότε με στεφάνι άφθαρτο στεφανούται. Τελειότητα της ταπεινώσεως είναι να δέχεσαι με χαρά κάθε ψεύτικη παρηγοριά. Ο ταπεινός, όταν αδικείται, δεν ταράσσεται ούτε απολογείται. Δέχεται τη συκοφαντία σαν αλήθεια και δεν φροντίζει να πείσει τους ανθρώπους ότι συκοφαντήθηκε αλλά ζητά συγχώρηση».
Αββάς Ισαάκ
«Για να καταλάβεις πόσο σπουδαίο αγαθό είναι η ταπείνωση, φτιάξε με την φαντασία σου δύο αμάξια και ζεύξε στο ένα την αρετή με την υπερηφάνεια και στο άλλο την αμαρτωλότητα με την ταπεινοφροσύνη. Και θα δεις ότι το ζεύγος της αμαρτωλότητας θα ξεπεράσει την αρετή. Και αυτό, όχι φυσικά από την δική του ικανότητα, αλλά από την δύναμη της ταπεινοφροσύνης, που πάει μαζί της. Το άλλο ζευγάρι πάλι θα καθυστερήσει όχι από την αδυναμία της αρετής, αλλά από το υπέρογκο βάρος της υπερηφάνειας. Διότι όπως η ταπεινοφροσύνη, με το μεγάλο πνευματικό ύψος νικά την βαρύτητα της αμαρτίας και κατορθώνει να ανέβει στον ουρανό, έτσι και η υπερηφάνεια, με το υπέρογκο βάρος της, κατορθώνει να υπερνικήσει την ανάλαφρη αρετή και να την τραβήξει προς τα κάτω με ευκολία».
Μέγας Βασίλειος
«Προτιμότερη είναι η πτώση με ταπεινοφροσύνη, παρά νίκη με υπερηφάνεια».
Από το Γεροντικό
«Προτιμώ άνθρωπο αμαρτωλό, που αναγνωρίζει το σφάλμα του και ταπεινώνεται, παρά ενάρετο με αυταρέσκεια».
Αββάς Σαρματίας
«Πριν από κάθε άλλο, έχουμε ανάγκη την ταπεινοφροσύνη. Ας είμεθα έτοιμοι να λέμε αμέσως στον αδελφό μας σε κάθε περίσταση «συγχώρεσέ με». Η ταπεινοφροσύνη εξαφανίζει όλες τις παγίδες του διαβόλου».
Αββάς Ησαΐας ο Αναχωρητής
«Ρώτησαν κάποιο Γέροντα πότε αποκτά ο άνθρωπος ταπείνωση. - Όταν θυμάται τις αμαρτίες του συνεχώς, αποκρίθηκε».
Από το Γεροντικό
«Κράτα διαρκώς στο νου και στην καρδιά σου τα λόγια του τελώνη: «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλω» Μόνο με την ταπείνωση θα βρεις σωτηρία».
Αββάς Αμμωνάς
«Είδα κάποτε απλωμένες στη γη όλες τις παγίδες του διαβόλου και τρόμαξα. – Ποιος τάχα μπορεί να τις ξεφύγει; Έλεγα αναστενάζοντας. Άκουσα τότε μυστηριώδη φωνή να μου αποκρίνεται: - Ο ταπεινόφρων».
Μέγας Αντώνιος
«Τι πρέπει να κάνεις για να βρεις την σωτηρία σου; Να παραδέχεσαι τα σφάλματά σου με συντριμμένη καρδιά και να ταπεινώνεσαι μπροστά στο Θεό. Να υπομένεις επίσης καρτερικά τους πειρασμούς, που σου συμβαίνουν, και να είσαι βέβαιος πως θα σωθείς».
Μέγας Αντώνιος
«Σημάδι της ταπεινοφροσύνης είναι ότι, ενώ έχει κανείς κάθε σωματική και ψυχική αρετή, νομίζει πως χρωστά περισσότερα στο Θεό, γιατί με τη χάρη Του έλαβε πολλά χωρίς να είναι άξιος. Και αν του έρθει κάποιος πειρασμός, είτε από δαίμονες, είτε από ανθρώπους, θεωρεί τον εαυτό του άξιο γι’ αυτόν και για άλλους ακόμα περισσότερους, ώστε να εξοφληθεί λίγο από το χρέος του. Κι αν δεν πάθει κάτι τέτοιο, θλίβεται πολύ και αγωνιά και ζητά να βρει τρόπο να εξαναγκάσει τον εαυτό του».
Άγιος Μάρκος ο Ασκητής
«Όποιος έχει ταπεινοφροσύνη και εργασία πνευματική, όσα διαβάζει στις θείες Γραφές, όλα θα τα εννοήσει για τον εαυτό του και όχι για τον άλλον».
Άγιος Πέτρος ο Δαμασκηνός
«Οι ταπεινοί άνθρωποι ζουν συνεχώς με τη συναίσθηση και το χρέος των αμαρτιών τους. Όσο περισσότερο αυξάνουν οι δωρεές του Θεού στους ανθρώπους, τόσο περισσότερο ταπεινώνουν τον εαυτό τους με τη σκέψη ότι είναι ανάξιοι για ένα τέτοιο πλούτο».
Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης
«Όλα όσα βλέπονται τα φωτίζει ο ήλιος και όλα όσα γίνονται με λογική τα ενισχύει η ταπείνωση. Όταν απουσιάζει το φως, όλα είναι σκοτεινά και όταν απουσιάζει η ταπείνωση όλα τα κατορθώματά μας είναι άχρηστα».
Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης
«Η αναισθησία της καρδιάς κατά την προσευχή οφείλεται στην υπερηφάνεια ενώ η θέρμη της δείχνει ταπείνωση».
Άγιος Ιωάννης της Κονστάνδης
«Όποιος πειρασμός κι αν βρει τον ταπεινόφρονα, νικά γιατί σωπαίνει».
Αββάς Ποιμήν
«Η Ταπεινοφροσύνη είναι η πύλη του ουρανού. Δια μέσου αυτής μπήκαν οι Πατέρες μας στην πόλη του Θεού».
Αββάς Ιωάννης
«ὁ ταπεινόφρων ἐν ἀληθείᾳ ἀδικούμενος οὐ ταράττεται».
Ισαάκ ο Σύρος
«Κάθε πρωί ο Θεός ευλογεί τους ανθρώπους με το ένα χέρι. Όταν βλέπει ταπεινό άνθρωπο τον ευλογεί με τα δύο χέρια».
παπα - Τύχωνας
«Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από ταπεινοφροσύνη και φόβο Θεού όπως κι από τον αέρα που αναπνέει».
Μέγας Αντώνιος
«Ο δρόμος που οδηγεί στην αληθινή ταπείνωση είναι η εγκράτεια, η προσευχή και η αυταπάρνηση».
Αββάς Σισώης
«Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμί καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. 11: 29)
«πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται
καὶ ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται» (Λουκ. 14: 11)
«ὁ Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν» (Ιακώβου 4: 6)
«ὃς ἐὰν θέλῃ γενέσθαι μέγας ἐν ὑμῖν, ἔσται ὑμῶν διάκονος,
καὶ ὃς ἐὰν θέλῃ ὑμῶν γενέσθαι πρῶτος, ἔσται πάντων δοῦλος·
καὶ γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι
καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν» (Μαρκ. 10: 43-45)
