O Howard Gardner, ένας Αμερικανός ψυχολόγος, το
1983 ανέπτυξε μία θεωρία που κατέρριψε εκείνη του IQ (intelligence quotient)
και έφερε αναστάτωση σε όσα πιστεύαμε μέχρι τώρα για την ευφυΐα.
Η πλειοψηφία πιστεύει ότι η νοημοσύνη είναι κάτι που απλώς υπάρχει σε κάθε
άνθρωπο, έχει συγκεκριμένη τιμή και διατηρείται σταθερή και αμετάβλητη σε όλη
τη διάρκεια της ζωής του.
Ο κύριος Gardner λοιπόν, υποστήριξε ότι δεν υπάρχει ένας μόνο τύπος νοημοσύνης, αλλά οκτώ και είναι όλοι σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου. Το άθροισμα και των οκτώ μορφών ευφυΐας δίνει την ολική ευφυΐα του ατόμου.
Τα είδη ευφυΐας είναι:
Ο κύριος Gardner λοιπόν, υποστήριξε ότι δεν υπάρχει ένας μόνο τύπος νοημοσύνης, αλλά οκτώ και είναι όλοι σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου. Το άθροισμα και των οκτώ μορφών ευφυΐας δίνει την ολική ευφυΐα του ατόμου.
Τα είδη ευφυΐας είναι:
1)Γλωσσική
2)Λογικομαθηματική
3)Χωρική
4) Σωματική
5)Μουσική
6) Διαπροσωπική
7)Ενδοπροσωπική
8) Νατουραλιστική
1)Γλωσσική ευφυΐα : ικανότητα να χρησιμοποιεί ο άνθρωπος με άνεση την γλώσσα, να μπορεί να διατυπώνει με σαφήνεια αυτό που έχει στο μυαλό του και να καταλαβαίνει αυτό που οι άλλοι λένε. Οι λογοτέχνες, οι ποιητές, οι δικηγόροι και όσοι ασχολούνται εντατικά με την γλώσσα αναπτύσσουν ιδιαίτερα αυτόν τον τύπο νοημοσύνης.
2)Λογικομαθηματική νοημοσύνη: ικανότητα κατανόησης και επίλυσης προβλημάτων καθώς και η χρήση των αριθμών.
Τα τεστ ευφΐας όπως τα γνωρίουμε, μελετούν κυρίως αυτούς τους δύο τύπους νοημοσύνης, αφήνοντας απέξω τους υπόλοιπους.
3) Χωρική ευφυΐα: ικανότητα να αναπαριστούμε τον χώρο εσωτερικά (στην σκέψη μας) καθώς και η ικανότητα του προσανατολισμού. Αυτού του είδους η νοημοσύνη είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη σε πιλότους, επαγγελματίες οδηγούς αλλά και αρχιτέκτονες, ζωγράφους, γλύπτες.
4) Σωματική- Κιναισθητική: ικανότητα ελέγχου και κατανόησης του σώματος και των κινήσεων του. Ανεπτυγμένη σε χορευτές, αθλητές, ηθοποιούς.
5) Μουσική νοημοσύνη: ικανότητα του ανθρώπου να «σκέφτεται» μέσα από την μουσική, να αναγνωρίζει ήχους, να τους θυμάται και να τους χειρίζεται. Κάποιοι αυτό το λένε ταλέντο.
Θα πρέπει δηλαδή να αφήσουμε τον «κόσμο της
ευφυΐας» έξω από όλες τις συζητήσεις μας για τις ανθρώπινες δεξιότητες.
Ίσως να έχετε ακούσει τον όρο "Συναισθηματική Νοημοσύνη". Αυτή λοιπόν η νοημοσύνη διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
6) Διαπροσωπική: ικανότητα του ατόμου να κατανοεί τους άλλους, να διευθετεί συγκρούσεις, να επικοινωνεί, να συνεργάζεται και να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο.
7) Ενδοπροσωπική: εκδηλώνεται με την ικανότητα να κατανοείς τον εαυτό σου, να ξέρεις ποιος είσαι, τι μπορείς να κάνεις, πώς θα αντιδράσεις σε δύσκολες καταστάσεις και ποια πράγματα πρέπει να αποφεύγεις. Να έχεις δηλαδή αυτογνωσία. Είναι εκείνοι που έχουν επίγνωση των ορίων τους, ξέρουν καλά τι δεν μπορούν να κάνουν καθώς και πού πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια όποτε την χρειαστούν.
8) Νατουραλιστική: χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τους ζωντανούς οργανισμούς ενώ είναι ευαίσθητοι στα ερεθίσματα του φυσικού κόσμου- σύννεφα, βραχώδεις σχηματισμοί, λιβάδια, κ.λπ. Η ευφυΐα αυτή ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη καθ’ όλη την διάρκεια της ανθρώπινης εξέλιξης, τότε που λειτουργούσαμε ως κυνηγοί και συλλέκτες. Εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο για ανθρώπους όπως οι βοτανολόγοι και οι μάγειροι! Από την άλλη, η καταναλωτική κοινωνία αξιοποιεί την νατουραλιστική ευφυΐα, την οποία ενεργοποιεί για την επιλογή αυτοκινήτων, υποδημάτων, καλλυντικών, κ.λπ.
Όλοι οι τύποι νοημοσύνης συνυπάρχουν σε κάθε άνθρωπο, σε διαφορετικό βαθμό. Συνήθως το επίπεδο κάθε τύπου ευφυΐας εξαρτάται από το πόσο πολύ ασχολούμαστε με πράγματα σχετικά με αυτόν. Φυσικά το μέγεθος κάθε τύπου ευφυΐας δεν παραμένει σταθερό, μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί. Διαπιστώθηκε, ας πούμε, ότι τα παιδιά στη Σομαλία λόγω των συνθηκών που επικρατούν εκεί, είχαν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη την χωρική νοημοσύνη σε σχέση με τα παιδιά στην Ευρώπη. Το αντίθετο συνέβαινε με την γλωσσική νοημοσύνη.
Εξασκήστε λοιπόν τις νοημοσύνες σας και σταματήστε να κάνετε IQ tests!
Ίσως να έχετε ακούσει τον όρο "Συναισθηματική Νοημοσύνη". Αυτή λοιπόν η νοημοσύνη διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
6) Διαπροσωπική: ικανότητα του ατόμου να κατανοεί τους άλλους, να διευθετεί συγκρούσεις, να επικοινωνεί, να συνεργάζεται και να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο.
7) Ενδοπροσωπική: εκδηλώνεται με την ικανότητα να κατανοείς τον εαυτό σου, να ξέρεις ποιος είσαι, τι μπορείς να κάνεις, πώς θα αντιδράσεις σε δύσκολες καταστάσεις και ποια πράγματα πρέπει να αποφεύγεις. Να έχεις δηλαδή αυτογνωσία. Είναι εκείνοι που έχουν επίγνωση των ορίων τους, ξέρουν καλά τι δεν μπορούν να κάνουν καθώς και πού πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια όποτε την χρειαστούν.
8) Νατουραλιστική: χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τους ζωντανούς οργανισμούς ενώ είναι ευαίσθητοι στα ερεθίσματα του φυσικού κόσμου- σύννεφα, βραχώδεις σχηματισμοί, λιβάδια, κ.λπ. Η ευφυΐα αυτή ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη καθ’ όλη την διάρκεια της ανθρώπινης εξέλιξης, τότε που λειτουργούσαμε ως κυνηγοί και συλλέκτες. Εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο για ανθρώπους όπως οι βοτανολόγοι και οι μάγειροι! Από την άλλη, η καταναλωτική κοινωνία αξιοποιεί την νατουραλιστική ευφυΐα, την οποία ενεργοποιεί για την επιλογή αυτοκινήτων, υποδημάτων, καλλυντικών, κ.λπ.
Όλοι οι τύποι νοημοσύνης συνυπάρχουν σε κάθε άνθρωπο, σε διαφορετικό βαθμό. Συνήθως το επίπεδο κάθε τύπου ευφυΐας εξαρτάται από το πόσο πολύ ασχολούμαστε με πράγματα σχετικά με αυτόν. Φυσικά το μέγεθος κάθε τύπου ευφυΐας δεν παραμένει σταθερό, μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί. Διαπιστώθηκε, ας πούμε, ότι τα παιδιά στη Σομαλία λόγω των συνθηκών που επικρατούν εκεί, είχαν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη την χωρική νοημοσύνη σε σχέση με τα παιδιά στην Ευρώπη. Το αντίθετο συνέβαινε με την γλωσσική νοημοσύνη.
Εξασκήστε λοιπόν τις νοημοσύνες σας και σταματήστε να κάνετε IQ tests!
Μπορούμε να εξετάσουμε πώς το άτομο μαθαίνει
καλύτερα ανάλογα με τον τύπο ευφυΐας που έχει περισσότερο ανεπτυγμένο, τους
τρόπους δηλαδή να αυξήσετε τον τύπο της νοημοσύνης σας.
